ลงทุนปลูกมะนาว กลยุทธ์การดูแลรักษาต้นมะนาว แป้นพิจิตร ปลอดโรคแคงเกอร์

ไม้ผลที่อยู่คู่กับพืชผักสวนครัว และเป็นผลไม้มีผู้นิยมนำมาบริโภคภายในครัวเรือนนั้น ปัจจุบันนี้ถือได้ว่าเป็นยุคทองของ “มะนาว” เลยก็ว่าได้ โดยเฉพาะระยะเข้าสู่ช่วงฤดูร้อน หรือฤดูแล้ง ทั้งมะนาว และพืชผัก ที่มีอยู่หลายชนิด ก็จะเริ่มทยอยให้ผลผลิตลดลง ถึงขั้นขาดตลาด เปรียบเสมือนว่าได้เกิดเรื่องจำเป็นที่ควรจะติดตามให้ทันกับสถานการณ์ที่ได้เกิดขึ้น ให้ทันตามภาวะทางด้านตลาดต้องการ ลงทุนปลูกมะนาว

เนื่องจากทุกๆ ปีที่ผ่านมาผลผลิตมะนาวของเกษตรกรออกมาจำนวนน้อยมาก และเมื่อได้แปรเป็นสินค้าเกษตรกระจายออกสู่ตลาด ทำให้ไม่พอกับความต้องการของผู้บริโภค แต่หากเป็นเช่นนี้ก็ยิ่งทำให้ตรงข้ามกับผู้บริโภคที่ต้องการเพิ่มมากขึ้น และทำให้มะนาวก็ย่อมมีมูลค่าเพิ่มสูงขึ้นเป็นเงาตามจำนวนผลผลิตที่ได้ออกมาเช่นกัน

อย่างไรก็ตามปัญหาพืชผักที่ขาดแคลนในช่วงฤดูดังกล่าวนั้น  เป้าหมายในการแก้ปัญหาจึงควรปรับปรุงทั้งระบบการผลิตและการตลาด เพื่อให้เกิดสภาพคล่องอย่างมีประสิทธิภาพ หรือให้ได้ตามความต้องการของผู้บริโภค เป็นต้นว่าการขยายการบริการสินค้าเกษตรให้ทั่วถึง หรือการพัฒนาทางด้านการเกษตรให้สอดคล้องกับภาวะทางด้านการตลาด โดยเฉพาะในช่วงฤดูกาลดังกล่าว ทั้งนี้การจัดการปรับปรุงเพื่อให้เกิดความสมดุล ทั้งปริมาณและคุณภาพ ควรมีการส่งเสริมด้านการเพาะปลูก โดยเฉพาะพืชผัก ผลไม้ ต่างๆ ที่มีความจำเป็นต่อชีวิตประจำวันต่อภาคครัวเรือนเป็นอย่างมาก

การปลูกมะนาว

คุณศุภกิจ พุทธไทย  ยึดอาชีพหลักเป็นครูหรืออาจารย์ ผู้ที่มีความรู้ ความสามารถ และได้แบ่งปันความรู้ในสิ่งที่เป็นประโยชน์ให้กับนักเรียน หรือบุคคลทั่วไป แล้วยังเป็นนักการเกษตรที่มีความสามารถในการทำเกษตรโดยเฉพาะเรื่องการเพาะปลูก ทั้งนี้ยังได้ปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ซึ่งเป็นอาชีพเสริมให้กับตัวเขาเอง โดยได้ปลูกในพื้นที่บริเวณสวนรอบบ้าน ซึ่งรวมทั้งหมดมีประมาณ 6 ไร่ ถือได้ว่าเป็นสีสันของชีวิตให้กับตนเอง

หลังจากที่ว่างเว้นในการปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าว โดยเขาได้เล่าถึงความหลังว่าก่อนที่จะมาทำงานบรรจุรับราชการ ประกอบอาชีพเป็นครูที่มีภาระหน้าที่สอนนักเรียนที่ รร.วัดวังดินสอ ต.วังท่าช้าง อ.กบินทร์บุรี จ.ปราจีนบุรี นั้น ยังได้ยึดประกอบอาชีพทำการเกษตรอยู่ที่บ้านเกิดที่อยู่นครนายก สำหรับการใช้ชีวิตที่คลุกคลีกับการทำเกษตรในช่วงนั้นก็มิได้โรยด้วยกลีบดอกกุหลาบ หรือปูด้วยพรมอย่างดี

ซึ่งที่ไม่ใช่เป็นเรื่องง่าย ส่วนใหญ่มักจะขึ้นอยู่กับสภาพดิน ฟ้า อากาศ หรืออาศัยธรรมชาติเป็นหลัก จะช่วยได้มากหรือน้อยเพียงใด หรือทำให้ผลเสียมากกว่า และผลผลิตก็ได้ตามฤดูกาล หรือผลผลิตได้ปีต่อปี เช่น ทำนาข้าว ทำสวนเงาะ มังคุด และปลูกไผ่ตง เป็นต้น

ทั้งนี้เมื่อมาบรรจุรับราชการปฏิบัติหน้าที่อยู่กับโรงเรือนดังกล่าวยังได้ลงปลูกมันสำปะหลัง และข้าวโพด แต่ผลผลิตจะออกมาให้เก็บเกี่ยวได้ต้องใช้เวลานานเฉียดปี ทั้งประสิทธิภาพในการผลิตช่วงแรกก็มักจะมีขึ้น มีลง พอมาระยะหลังก็ลดลง หรือผลผลิตออกมาได้ปริมาณที่ต่ำ ด้อยคุณภาพ ทำให้เกิดปัญหาตามมาในเรื่องราคา และรายได้ก็เข้ามาค่อนข้างต่ำ

สภาพพื้นที่ปลูกมะนาว

อย่างไรก็ตามแรงบันดาลใจที่อยากจะปลูกมะนาวเกิดจากการได้ดูรายการข่าวเกษตรทางทีวีสีช่อง 9 ในรายการบอกถึงการปลูกมะนาวเงินล้าน และเกษตรกรผู้ปลูกมะนาวทำรายได้ในรอบปี ใน 1 ไร่ 1 ล้านบาท ซึ่งในขณะเดียวกันก็ยังไม่ทำให้ปักใจเชื่อ แต่พอมาลองคิดคำนวณดูอีกว่าในพื้นที่ 1 ไร่ ถ้าหากนำต้นมะนาวลงปลูกในวงบ่อจะสามารถปลูกมะนาวกี่ต้น

หลังจากคำนวณดูอย่างถี่ถ้วนแล้วปรากฏว่าสามารถปลูกต้นมะนาวได้ 178 ต้น จึงเกิดเป็นจุดประกายขึ้นมา และได้คิดค้นคว้าหาต้นมะนาวสายพันธุ์ดีที่สามารถทนต่อโรคแคงเกอร์ได้ดี รวมทั้งได้ศึกษาหาข้อมูลจากข่าวสารต่างๆ ทั้งทางทีวี และหนังสือ บอกถึงวิธีการปลูก และการบำรุงดูแลรักษา เพื่อนำมาบวกกับแนวคิดของตน ที่เป็นผู้มีความรู้ ความสามารถ ทางด้านการทำเกษตรมาพอสมควร

สายพันธุ์มะนาว

แต่ด้วยความที่ว่าคุณศุภกิจเป็นผู้ที่มีความรอบรู้ มีใจรัก ความชอบ และความเข้าใจ ในการทำเกษตรมาก่อน โดยเฉพาะการเพาะปลูก จึงนับว่าได้เกิดเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว พร้อมที่ลงมือปฏิบัติงานได้ทันที ทั้งนี้การปลูกมะนาวก็มิได้ทำให้กังวลใจ หรือลำบากใจ กับปัญหาจากที่มะนาวมีโรคประจำอยู่แล้ว โดยเฉพาะการเกิดโรคแคงเกอร์ สำหรับการปลูกครั้งแรกนั้น มะนาวที่นำมาปลูกเป็นมะนาวสายพันธุ์แป้นพิจิตรที่เป็นกิ่งตอน ซึ่งได้มาจากจังหวัดชลบุรี และมั่นใจว่าเป็นมะนาวสายพันธุ์ที่สามารถทนต่อโรคแคงเกอร์ได้ดี ซื้อมาปลูกประมาณ 800 กว่ากิ่ง

โดยลงปลูกในวงบ่อซีเมนต์ “ส่วนตัวผมจริงๆ แล้ว เรื่องการปลูกมะนาวผมไม่มีพื้นฐานมาก่อน ผมจะรู้แต่เรื่องการปลูกพืชไร่ พืชสวน หรือไม้ยืนต้น การปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ที่ผมเอาสายพันธุ์มาปลูก ผมก็เอามาจากการหาหนังสือมาอ่าน ดูข่าวสารบ้าง

ลงทุนปลูกมะนาว ในพื้นที่ 6 ไร่

ส่วนการลงทุนปลูกในพื้นที่ 6 ไร่ ขณะนั้น ทั้ง

1. ซื้อกิ่งพันธุ์
2. วงท่อ
3. ระบบน้ำ
4. จ้างรถแมคโครมาขุดเอาดินเพื่อผสมกับมูลไก่ และแกลบ ลงใส่ในวงบ่อซีเมนต์

รวมทั้งหมดเป็นเงินประมาณ 500,000 กว่าบาท

และผมก็มั่นใจปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ เพราะสามารถบังคับให้ผลออกนอกฤดูได้ง่าย ขณะทำออกนอกฤดูก็สามารถเลี้ยงต้นไม่ให้มันโทรม ปกติต้นมะนาวรากของมันก็หาอาหารเก่งอยู่แล้ว ถ้าเราปลูกลงกับพื้นดิน หากทำออกนอกฤดู รากของมันก็จะแตกกระจายหาอาหารได้ การบังคับก็จะไม่เห็นผล ส่วนเงินทุนที่ผมลงไปนั้น ขายมะนาวได้ เพียง 1 เดือน ก็ได้คืนมาหมด” คุณศุภกิจให้ความเห็นอย่างตรงไปตรงมา

ขั้นตอนการปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์

สำหรับการปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ ก่อนที่จะเอาต้นพันธุ์มะนาวที่เป็นกิ่งตอนลงปลูกในวงท่อ หรือวงบ่อซีเมนต์นั้น ในทุกวงบ่อซีเมนต์ที่ได้วางลงเพื่อปลูกมะนาว ระยะความห่างของวงบ่อซีเมนต์ 3×3 เมตร ในพื้นที่ 1ไร่ ก็สามารถวางวงบ่อซีเมนต์ปลูกได้ 178 ต้น

จากนั้นก็จะวางระบบน้ำ โดยได้น้ำจากสระที่ขุดไว้อีกมุมหนึ่งที่อยู่ข้างแปลงปลูกมะนาวเพื่อนำน้ำมารดต้นมะนาวโดยเฉพาะ ทั้งนี้การส่งน้ำโดยใช้มอเตอร์ปั่นเอาน้ำขึ้นจากสระไปไว้ที่ถัง จากนั้นก็จะเดินท่อ PT ขนาด 3 หุน เพื่อจ่ายน้ำ และพร้อมติดสปริงเกลอร์ปีกผีเสื้อไว้กับวงบ่อซีเมนต์

จากนั้นก็จะเอามูลไก่ที่เก่าๆ และไม่ควรเอามูลไก่ใหม่ เพราะจะทำให้ต้นมะนาวตายได้ ผสมกับดิน และแกลบ หลังจากที่ผสมให้เข้ากันได้ดีแล้วก็จะเอาไปลงในวงบ่อให้เต็ม จากนั้นทำหลุมปลูกให้พอเหมาะกับต้นพันธุ์ เสร็จแล้วนำต้นพันธุ์มะนาวที่เป็นกิ่งตอนลงปลูกได้เลย

การให้น้ำและปุ๋ยต้นมะนาว

อย่างไรก็ตามต้นมะนาวเมื่อปลูกลงไปแล้วนั้น การบำรุงด้วยน้ำซึ่งเป็นปัจจัยหลักที่สำคัญกับต้นมะนาวที่ต้องการน้ำมาก โดยเฉพาะช่วงที่ปลูกเสร็จใหม่ หรือในระยะที่ต้นยังไม่ติด การให้น้ำก็จะให้ทุกวัน หากแต่ฝนตกก็จะไม่ให้ หลังจากที่ปลูกติดแล้วก็จะให้วันเว้นวัน และการบำรุงด้วยปุ๋ยก็จะให้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 เดือนละ 1 ครั้ง

ในส่วนของการบำรุงทั้งดอกและผลนั้น ได้ให้ “ฮอร์โมนไข่” ซึ่งเป็นสูตรที่ผลิตขึ้น โดยนำเอาไข่ไก่ ทั้งไข่แดง และไข่ขาว มาบดหรือปั่นให้ละเอียด แล้วนำไปหมักกับกากน้ำตาลไว้ประมาณ 15-20 วัน นำมาฉีดพ่นให้ทั่วต้น สำหรับการบำรุงด้วยฮอร์โมนไข่นั้น หากต้นมะนาวอยู่ในช่วงที่ยังไม่ออกดอก ติดผล จะบำรุงด้วยฮอร์โมน หรือไม่บำรุงก็ได้

ทั้งนี้เมื่อมะนาวอยู่ในระยะกำลังผลิดอก ติดผล หรือในช่วงที่ผลิตดอก ออกผล ต่อเนื่องกันมาเรื่อยๆ ก็จะให้เดือนละ 1 ครั้ง  ส่วนแมลงที่มีอยู่ภายในสวนมะนาวนั้นก็จะเป็นจำพวกแมลง เพลี้ยแป้ง เข้ามารบกวน แต่มีจำนวนไม่มาก การป้องกันก็จะฉีดพ่นด้วยสารอะบาเม็กตินเดือนละ 1 ครั้ง

การบำรุงดูแลรักษาต้นมะนาว

คุณศุภกิจพูดถึงเรื่องการตลาดว่า เมื่อเข้าสู่ฤดูร้อนมักทำให้เกิดปัญหาภัยแล้ง จึงทำให้เกษตรกรผู้ปลูกมะนาวผลิตมะนาวออกมาได้น้อยมาก และผลมะนาวที่นำออกมาจำหน่ายนั้นส่วนมากจะไม่สมบูรณ์ หรือเป็นมะนาวที่ให้น้ำน้อย อีกอย่างเกษตรกรผู้ปลูกมะนาวในเชิงธุรกิจก็มีจำนวนน้อย อันเกิดจากมะนาวมักจะเกิดเป็นโรคแคงเกอร์ และแมลงรบกวน ทำให้เกษตรกรผู้เคยปลูกมะนาวซึ่งมีอยู่หลายรายก็ได้พากันหันไปปลูกพืชชนิดอื่นแทน

ส่วนเกษตรกรผู้ที่ปลูกมะนาวที่เหลืออยู่ขณะนี้ก็มีจำนวนไม่มาก มีไม่เกิน 5-6 ไร่ จึงทำให้มะนาวออกสู่ตลาดไม่มาก หรือทำให้มะนาวขาดแคลน และทางด้านราคามะนาวจึงมีแนวโน้มที่จะสูงขึ้น ทั้งนี้ในช่วงฤดูที่มะนาวขาดแคลนดังกล่าว หากแต่เกษตรกรผู้ปลูกมะนาวนำมะนาวออกนอกฤดูได้มากเท่าไร ก็ยิ่งทำให้มีรายได้เพิ่มสูงขึ้น

สำหรับมะนาวแป้นพิจิตรที่ปลูกในวงบ่อนั้น หากทำให้ออกนอกฤดู และการเลี้ยงต้นก็จะทำได้ง่ายกว่ามะนาวที่ปลูกกับพื้นดิน เนื่องจากระบบรากจะหมุนเวียนในวงบ่อ หากแต่ได้บำรุงต้นมะนาวก็จะได้รับสารอาหารเต็มที่ ทั้งนี้การทำมะนาวนอกฤดูเพื่อให้ออกผลผลิตเก็บเกี่ยวในเดือนมีนาคม ที่เป็นช่วงที่มะนาวเริ่มให้ราคาแพง หรือช่วงมะนาวเริ่มขาดตลาด

โดยจะเริ่มทำตั้งแต่เดือนกันยายน-ตุลาคม ส่วนวิธีทำนั้นถ้าหากมะนาวผลิตดอกออกมาก็จะเก็บออก หรือตัดดอกออกทั้งหมด โดยจะไม่ตัดใบออก การบำรุงให้น้ำ ใส่ปุ๋ย ก็จะให้ไปตามปกติ เพื่อป้องกันไม่ให้ต้นมะนาวโทรม พอมาถึงเดือนมีนาคมก็จะปล่อยให้ออกดอก ติดผล พร้อมทั้งบำรุงอาหารเสริมด้วยฮอร์โมนไข่เดือนละ 1 ครั้ง เพื่อช่วยทำให้ ทั้งต้น ดอก และผล ออกมาได้สมบูรณ์ หรือช่วยให้ผลมะนาวมีน้ำมากนั่นเอง

ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายผลผลิตมะนาว

สำหรับทางด้านการตลาดที่เป็นตลาดประจำของเขานั้น ได้มีแม่ค้าคนกลางจากกรุงเทพฯ สั่งจองไว้ และเข้ามารับซื้อที่หน้าสวน หรือที่บ้านของเขา วันเว้นวัน ครั้งละ 300 กก. ราคาขายก็อยู่ที่ กก. ละ 70 บาท การเก็บผลมะนาวออกในแต่ละครั้ง จำนวนครั้งละ 400 กก. เพื่อคัดเลือกให้แม่ค้า 300 กก. ส่วนผลมะนาวที่เหลือก็จะจำหน่ายออกตามตลาดท้องถิ่นทั่วไป และนำไปขายที่ตลาดลำดวน สระแก้ว

ราคาขายขึ้นอยู่ที่ผลใหญ่ ผลเล็ก หรือตามขนาดของแต่ละผล เริ่มตั้งแต่ผลละ 3 บาท ขึ้นไป  ถ้าหากสั่งซื้อเป็นกก. ราคาขายอยู่ที่ กก.ละ 60-70 บาท อย่างไรก็ดีการเก็บผลผลิตมะนาวในแต่ละเดือนที่เขานำออกจำหน่ายนั้น ก็จะเก็บได้ถึงเดือนละ 10 กว่าตัน เมื่อรวมรายได้จากการขายทั้งผล และขายเป็น กก.นั้น เป็นราคาที่สูงพอสมควร ทำให้เขามีรายได้ ในแต่ละเดือนถึงเดือนละ 600,000 กว่าบาท เกินกว่าที่ตั้งเป้าไว้

นอกจากรายได้จากการขายผลมะนาวแล้ว ยังมีรายได้จากการขายพันธุ์มะนาวแป้นพิจิตรที่ปลูกด้วยกิ่งตอน ซึ่งกิ่งตอนในแต่ละกิ่ง หรือทุกๆ กิ่ง เขาก็จะเลือกเอาจากต้นแม่พันธุ์ที่สมบูรณ์ แข็งแรง และเลือกเอากิ่งก้านที่เห็นว่าสมบูรณ์ที่สุด กิ่งพันธุ์ที่เป็นกิ่งตอนที่ผลิตออกมา ก็จะให้ทั้งด้านศักยภาพ และคุณภาพสูง ทั้งนี้การผลิตกิ่งพันธุ์ที่เป็นกิ่งตอนดังกล่าวนั้นจะทำเฉพาะช่วงฤดูฝนจำนวน 18,000 ต้น/กิ่ง ราคาขายขณะนี้อยู่ที่ 100 บาท/ต้น

แต่ถ้าหากลูกค้าสั่งซื้อในจำนวนมากๆ หรือ 200 ต้น ขึ้นไป ก็จะลดลงมาเหลือต้นละ 80 บาท รวมทั้งบอกถึงรายละเอียดวิธีการปลูกมะนาวในวงท่อ หรือปลูกในวงบ่อ การดูแลรักษา และการผลิตมะนาวออกนอกฤดู มะนาวทุกต้นต้องได้คุณภาพ เช่น การบังคับต้นมะนาวเพื่อให้รากของมันวนเวียนอยู่ในวงบ่อ ผลมะนาวที่ออกมาต้องให้น้ำมาก เป็นต้น

กลยุทธ์การปลูกและการดูแลรักษาต้นมะนาว

อย่างไรก็ตามการปลูกมะนาวสายพันธุ์แป้นพิจิตร ผลสำเร็จที่ผ่านมาใน 1 ปีกว่า หรือ 14 เดือนนั้น ไม่เคยมีอุปสรรค หรือปัญหากับการที่มะนาวจะเกิดเป็นโรคแคงเกอร์ และยืนยันว่ามะนาวแป้นพิจิตรจะทนต่อโรคดังกล่าว ส่วนอายุของต้นมะนาวจะอยู่ได้ถึง 7-8 ปี และขึ้นอยู่กับการบำรุงดูแลรักษา ทั้งนี้มะนาวที่ได้จากสวนของเขาไปปลูก ถ้าหาก นำเอาไปปลูกกับพื้นดินเขาจะไม่รับรองว่าจะเห็นผลจริง

“หากต้องการกิ่งพันธุ์มะนาวแป้นพิจิตรที่ผมขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่งนั้น ทุกกิ่งพันธุ์รับรองว่าเป็นพันธุ์แท้ร้อยเปอร์เซ็นต์ มีคุณภาพแน่นอน เมื่อนำไปแล้วสามารถปลูกลงเลี้ยงต้นได้เลย แต่ต้องปลูกในวงบ่อเท่านั้นที่ผมจะแนะนำวิธีการปลูกและการดูแลบำรุงรักษาได้

หากนำไปปลูกตามพื้นดิน ผมจะไม่แนะนำให้ ทั้งสูตรการปลูก การดูแลรักษา และทำสูตรฮอร์โมนชีวภาพบำรุงต้น ผมก็พร้อมที่จะสอนให้ สามารถโทรสอบถามผมได้เลย อีกอย่างทางด้านตลาด มะนาวไม่มีทางว่าจะตัน และที่ผ่านมาไม่ว่าฤดูไหนมะนาวก็ยังให้ราคาดีมาโดยตลอด’’ คุณศุภกิจการันตีถึงความรับผิดชอบของตน

หากเกษตรกรท่านใดสนใจต้องการข้อมูลรายละเอียดการทำสวนมะนาว หรือวิธีกลยุทธ์การดูแลรักษาให้ได้ผลดี สามารถติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ คุณศุภกิจ พุทธไทย 146 หมู่ 19 ต.วังท่าช้าง อ.กบินทร์บุรี จ.ปราจีนบุรี 25110โทร.08-1790-2434, 08-9258-8735, 037-297-018 ลงทุนปลูกมะนาว ลงทุนปลูกมะนาว