การเลี้ยงปลานิล ในบ่อดิน วิธีเลี้ยงปลานิล ไม่ให้คาว โตเร็ว เนื้อหวานมัน รสชาติดี

ลิขิตฟ้า หรือจะสู้มานะตน นี่คือคำคมสู้ชีวิตของ คุณไว สายกระสุน หรือจะเรียกตามฉายา คือ ตาไว เจ้าของธุรกิจ การเลี้ยงปลานิล ครบวงจร เริ่มต้นอาชีพการเกษตรหลังจากสำเร็จการศึกษา ที่มาของชื่อ ตาไวฟาร์ม เพราะคุณไว มีผมขาวขึ้นตามศีรษะ เร็วเหมือน “คุณตา” ทั้งๆ ที่ยังเป็นหนุ่มวัยเพียง 27 ปี ในขณะนั้น

ด้านตลาดปลานิล

การเลี้ยงปลานิล ถึงแม้ตลาดจะต้องการบริโภคในปริมาณที่มากขึ้น แต่ตลาดรับซื้อผลผลิตที่แน่นอน และรับซื้อได้ทุกวัน จำเป็นต้องมีอย่างเพียงพอ ด้วยสมาชิกกว่า 100 ราย มีผลผลิตออกจำหน่ายทุกวัน

ในเวลา 1 เดือน สามารถจับผลผลิตจำหน่ายทั้งในตลาดจังหวัดสุรินทร์ และพื้นที่ใกล้เคียง เดือนละ 50-60 ตัน โดยเฉลี่ยวันละ 2-3 ตัน ใน 1 บ่อ ใช้เวลาในการจับ 3-4 วัน เพราะต้องลากปลาขึ้นตามออเดอร์ของพ่อค้า แม่ค้า ในแต่ละวัน ราคาจำหน่ายอยู่ที่กิโลกรัมละ 60-65 บาท

แหล่งเงินทุนแรกเริ่มของ การเลี้ยงปลานิล

ชีวิตของตาไวล้มลุกคลุกคลานมาหลากหลายอาชีพ เริ่มตั้งแต่การเลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ บนบ่อปลาดุก แต่ผลตอบแทนที่ได้ก็ยังไม่เป็นที่น่าพึงพอใจมากนัก ด้วยความที่อยากได้กำไรมากๆ ตาไวก็เริ่มค้นคว้าหาข้อมูลการเลี้ยงปลาน้ำจืดจากหนังสือ ในอดีตการเลี้ยงปลาดุกถือเป็นปลาที่เลี้ยงง่าย โตเร็ว

แต่ช่วงหลังคนเริ่มหันมาบริโภค “ปลานิล” เพิ่มมากขึ้น จึงเปลี่ยนจากการเลี้ยงปลาดุกมาทดลองเลี้ยงปลานิลในบ่อดิน ตาไวฟาร์มถือว่าได้เปรียบจากประสบการณ์ที่ผ่านมาพอสมควร ลองถูกลองผิดมากว่า 20 ปี ถ้าย้อนไปเมื่อปี 2540 สมัยที่พลเอกชวลิต ยงใจยุทธ เป็นนายกรัฐมนตรี เกิดวิกฤติเศรษฐกิจต้มยำกุ้ง รัฐบาลไทยสมัยนั้นประกาศลอยตัวค่าเงินบาท โดยตัดการอิงสกุลเงินดอลลาร์สหรัฐ ส่งผลให้ค่าเงินบาทลดลงอย่างมาก ในวงการเลี้ยงปลาก็พลอยได้รับผลกระทบจากราคาผลผลิตตกต่ำเช่นเดียวกับสินค้าชนิดอื่นๆ

ในช่วงนั้น นับว่าราคาปลาดุกลดต่ำลงมากเหลือประมาณกิโลกรัมละ 25 บาท เกษตรกรที่เคยเลี้ยงปลาดุก เริ่มถอดใจกับราคาปลาดุกที่ลดต่ำลง จึงเลิกเลี้ยงกันไป แต่ในยามวิกฤติย่อมมีวีรบุรุษเกิดขึ้นเสมอ ด้วยวิสัยทัศน์ที่มองไปข้างหน้า ตาไวเปลี่ยนวิกฤติให้เป็นโอกาส ยอมเสี่ยง ใช้จังหวะและโอกาสจากสถานการณ์ที่ว่าสินค้าที่ราคาถูกลง คนเลี้ยงน้อย ราคาสินค้านั้นก็จะกลับมาสูงขึ้นอีกครั้ง

ต่อสู้จนจับผลผลิตได้เกือบ 100 ตัน คิดกำไรเป็นตัวเงินกว่า 1 ล้านบาท

ตาไวเพิ่มกำลังการผลิตเต็มพิกัด ขณะที่คนอื่นไม่มีใครเลี้ยง ตรงข้ามกับความต้องการของผู้บริโภคปลาก็ยังคงเดิม กลับเป็นโอกาสที่ดีให้ตาไวไร้คู่แข่งทางการค้า ราคาปลาดุกจึงขยับสูงขึ้นมาเป็นกิโลกรัมละ 35 บาท จากวิกฤติต้มยำกุ้งในปี 2540 คือ ก้าวแรกที่เลี้ยงปลาดุก 30 ไร่ ใช้ระยะเวลาในการเลี้ยง 3 เดือน

สามารถจับผลผลิตได้เกือบ 100 ตัน คิดกำไรเป็นตัวเงินกว่า 1 ล้านบาท นับเป็นเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่ตาไวไม่มีวันลืม และนี่เองที่เป็นบทพิสูจน์ก้าวแรกให้ตาไวมีธุรกิจการเลี้ยงปลาแบบครบวงจรในปัจจุบัน

การเลี้ยงปลานิล ในบ่อดิน 

จากความรุดหน้ามีก้าวแรกก่อนใคร การที่ลองผิดลองถูก และไม่ยอมแพ้ต่อความผิดพลาด ท้องนาที่คนทั่วไปปลูกข้าว มีเพียงตาไวที่ยึดอาชีพการเลี้ยงปลา เมื่อเปรียบเทียบกับผลตอบแทนที่ได้กลับมาต่อรอบในแต่ละปี ตาไวพูดได้เลยว่าได้มากกว่าการทำนาปีหนึ่งแน่นอน เมื่อมีตัวอย่างที่สร้างรายได้ที่ดี ย่อมมีคนอื่นทำตาม

ปัจจุบันมีการรวมตัวของคนเลี้ยงปลาในละแวกใกล้เคียงกว่า 100 ราย กลายเป็นแหล่งเลี้ยงปลานิลในบ่อดินที่มีผลผลิตจำหน่ายทั้งปี และเป็นแหล่งใหญ่ที่สุดในจังหวัดสุรินทร์ ผู้บริโภคจะมองว่าปลานิลจากบ่อดินจะมีกลิ่นคาว ซึ่งแตกต่างจากปลานิลในกระชัง แต่เรื่องของกลิ่นคาวการันตีได้ว่าไม่มีปัญหาแน่นอน

ตาไวให้เหตุผลว่าอาหารที่ใช้ใน การเลี้ยงปลานิล ในบ่อเป็นอาหารสำเร็จรูปที่มีคุณภาพ แหล่งน้ำ รวมถึงสภาพบ่อ เหมาะสม ถึงแม้ปลาจะเลี้ยงอยู่ในบ่อดิน  และข้อได้เปรียบของ การเลี้ยงปลานิล ในบ่อดินอีกอย่างก็คือ ในช่วงเวลาที่พบโรคระบาด ปลาตาย ในบ่อดิน จะสามารถควบคุมได้ดีกว่าการเลี้ยงในกระชัง

บ่อปลาที่นิยมจะเป็นบ่อขนาด 1-2 ไร่ ปล่อยปลานิลลงเลี้ยงอย่างเดียว

บ่อดินที่ใช้ในการเลี้ยงปลาจะไม่นิยมสร้างบ่อขนาดใหญ่ เหมือนการเลี้ยงในภาคกลาง บ่อปลาที่นิยมจะเป็นบ่อขนาด 1-2 ไร่ ปล่อยปลานิลลงเลี้ยงอย่างเดียว ด้วยเหตุผลที่ว่าคนเลี้ยงจะสามารถดูแลปลาที่เลี้ยงได้ทั่วถึง และง่ายต่อการจัดการ จากประสบการณ์ในการเลี้ยงปลากว่า 20 ปี ทำอย่างไรก็ได้ให้ลูกปลาที่เลี้ยงมีอัตรารอดที่ดี ถือเป็นบททดสอบความสามารถของคนเลี้ยงปลา

ในพื้นที่ของตาไวฟาร์มถือว่าได้เปรียบในเรื่องของแหล่งน้ำที่ได้น้ำจากอ่างเก็บน้ำ และมีภูมิประเทศที่ไม่มีโรงงานตั้งอยู่ใกล้ๆ ทำให้ไม่ก่อให้เกิดมลภาวะที่ไม่เหมาะสม ตาไวบอกว่าตนเองไม่ได้เน้นการจัดการบ่อมากเท่าไรนัก แค่การหว่านปูนขาวเพื่อกำจัดเชื้อโรค และการใช้ผ้ากรองน้ำเวลาเติมน้ำเข้าบ่อ  กำจัดศัตรูปลาที่เป็นตัวการเข้ามาแย่งอาหารปลาที่เลี้ยงในบ่อ หรือในบางช่วงเพียงแค่สูบน้ำออกแล้วเติมน้ำเข้า ก็สามารถเลี้ยงปลารอบใหม่ได้เลย

การเพาะพันธุ์ลูกปลานิล

แหล่งลูกพันธุ์ปลา ลูกพันธุ์ปลาที่จะใช้สายพันธุ์ถือเป็นปัจจัยหนึ่งที่มีส่วนสำคัญในการเลี้ยงปลาให้ประสบความสำเร็จและได้ผลผลิตที่ดี จากจุดเริ่มต้นตาไวจะเพาะพันธุ์ปลาขึ้นมาใช้เองในฟาร์ม แต่พอมีการรวมกลุ่ม สมาชิกก็เริ่มเข้ามาขอแบ่งลูกพันธุ์ อาหาร จากฟาร์ม

ในขณะนั้นคุณโจ้ วรัฏฐา สายกระสุน ลูกชายคนโต ที่กำลังศึกษาอยู่ที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เชียงใหม่ ได้รู้จักกับทางฟาร์มเชียงใหม่พัฒนา และเห็นว่าลูกปลาจากฟาร์มดังกล่าวมีคุณภาพดี ราคาไม่สูง จึงให้ลูกชายสั่งซื้อโดยตรงกับทางฟาร์ม ซึ่งลูกปลาที่ใช้จะมีขนาดเท่าใบมะขาม ราคาตัวละ 60 สตางค์

การสั่งซื้อในแต่ละครั้งจะรวมยอดจากสมาชิกให้ได้หลักแสนแล้วจึงทำการสั่ง สมาชิกก็จะนำลูกปลาไปอนุบาลก่อนปล่อย บางรายปล่อยลงเลี้ยงในบ่อดินเลย จะปล่อยอยู่ที่ 2 ตัว/ตารางเมตร ไม่เน้นการปล่อยแบบหนาแน่น เนื่องจาก ต้องการให้ปลาเจริญเติบโตดี โดยไม่มีการเพิ่มต้นทุนในการติดตั้งเครื่องตีน้ำ

การให้อาหารปลานิล จาก บ.ไทยลักซ์ฯ

ตั้งแต่เริ่มต้นในช่วงของการอนุบาลจะใช้อาหารปลาดุก (เวิร์ค 590, 591) ของ บริษัท ไทยลักซ์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด (มหาชน)  ให้อาหารวันละ 2 มื้อ ในช่วงเช้า-เย็น โดยคนงานจะให้เป็นเวลา และเดินไปรอบๆ บ่อ เพื่อให้ปลาได้กินอาหารอย่างทั่วถึง

นำลูกปลาขนาดเท่าใบมะขามปล่อยลงเลี้ยงต่อในบ่อดิน และเลี้ยงด้วยอาหารปลาดุกสำเร็จรูป ใช้ระยะเวลาในการเลี้ยง 5-6 เดือน ซึ่งระหว่างการเลี้ยงต้องมีการเปลี่ยนถ่ายน้ำ และใช้จุลินทรีย์บำบัดบ่อเพื่อให้คุณภาพน้ำในบ่อเหมาะสมตลอดการเลี้ยงปลา

ใน 1 ปีจะสามารถเลี้ยงปลานิลได้ 2 รอบ โดย 1 รอบ บ่อมีขนาด 2 ไร่กว่า ปล่อยปลาจำนวน 10,000 ตัว ผลผลิตที่ได้ประมาณ 6.5 ตัน/บ่อ ใช้อาหารในการเลี้ยงประมาณ 410 กระสอบ

จุดเด่นของอาหารปลาดุก เวิร์ค

อาหารถือได้ว่าไม่เจ๋งจริง คนเลี้ยงก็ไม่ซื้อ คงเป็นประเด็นให้คนเลี้ยงปลาพูดถึงกันบ่อย และถามกันอยู่เสมอว่าอาหารบริษัทไหนดี ดีกว่ายังไง แล้วราคาเท่าไหร่ ….!!! สำหรับคนเลี้ยงปลา หรือแม้แต่ตาไวเอง ตั้งแต่เริ่มเลี้ยงปลามาก็ไม่ใช่เกษตรกรที่ใช้อาหารของบริษัทเดียว

ตาไวกล่าวกับทีมงานในเรื่องนี้ว่าเมื่อก่อนใช้อาหารของบริษัทอื่น แต่ความที่ว่าลูกชายเรียนจบมาทางด้านประมง ทำงานเป็นเซลล์ขายอาหาร และมีเพื่อนๆ ที่ทำงานเป็นเซลล์ก็เยอะ จึงให้ลูกชายค้นหาข้อมูลในเรื่องนี้  คำกล่าวที่ว่า เป็นเซลล์บริษัทไหน อาหารบริษัทนั้น ก็ต้องดีไปตามเนื้อผ้า จากข้อมูลที่ได้มาของแต่ละบริษัท

การันตีด้วยผลอัตราการแลกเนื้อ (FCR)

จึงต้องมาทำการทดลอง และการันตีด้วยผลอัตราการแลกเนื้อ (FCR) ด้วยเหตุนี้เองคุณโจ้จึงแนะนำให้พ่อ ใช้อาหารปลาดุก เวิร์ค ของบริษัท ไทยลักซ์ฯ ถึงแม้ว่าจะเป็นอาหารปลาดุก แต่โภชนาการและสูตรอาหารที่ได้พัฒนาขึ้นมาถือได้ว่าเหมาะสม และดีกว่าบริษัทอื่นๆ ด้วยการพัฒนาสูตรอาหารของ ดร.โทมัส รอย วิลสัน รองกรรมการผู้จัดการใหญ่ โดยให้ความสำคัญในเรื่องคุณภาพของเนื้อปลาซึ่งเห็นได้ชัดเจน

คำตอบนี้เองที่ยืนยันได้ว่า อาหารปลาดุก เวิร์ค เลี้ยงปลานิลได้โตไว และมีรสชาติดี ในเรื่องของอัตราการแลกเนื้อ สมาชิกในกลุ่มที่ออกจากกลุ่มไปเลี้ยงอาหารของบริษัทอื่น เมื่อเลี้ยงและจับผลผลิตจะนำข้อมูลมาเปรียบเทียบ หรือสมาชิกที่เลี้ยงปลาในบ่อใกล้เคียงกัน

บ่อขนาด 2 ไร่กว่า ปล่อยลูกปลา 10,000 ตัว ให้อาหาร 410 กระสอบ ระยะเวลาการเลี้ยง 5 เดือน แต่ผลผลิตที่ได้ บ่อของสมาชิกรายที่เลี้ยงด้วย อาหารปลาดุก เวิร์ค จะได้ผลผลิต 6.5 ตัน

ส่วนบ่อที่ใช้อาหารบริษัทอื่นได้ ผลผลิต 5.6 ตัน

เรื่องของรสชาติปลา วัดจากบ่อที่ใช้อาหารไม่เหมือนกันอย่างละ 5 ตัว

ในเรื่องของรสชาติปลา ตาไวได้เผาปลาสดๆ จากบ่อที่ใช้อาหารไม่เหมือนกันอย่างละ 5 ตัว ให้ผู้ที่เข้ามาเยี่ยมชมฟาร์มได้ชิม ผลของการชิมรสรสชาติปลาเผาจากฟาร์มตาไวจะมีรสชาติมัน อร่อยกว่า ปลาเผาจากฟาร์มอื่นๆ และความแตกต่างที่สังเกตได้อีกอย่าง คือ บริเวณสันด้านบน และเนื้อปลาจะไม่ยุบตัวลง

ตาไวกล่าวเสริมอีกว่าคนเลี้ยงปลาบางคนในกลุ่มที่ต้องการทดลองเรื่องอาหารก็ขอออกจากกลุ่ม แต่ก็มีปัญหาเรื่องการจับปลา เรื่องอาหาร จับแล้วได้ผลผลิตน้อยกว่าตอนเลี้ยงอาหารกับตาไว โดยกำไรของคนเลี้ยงปลาจะวัดจากรอบการเลี้ยงแต่ละรอบ อาหารบริษัทไหนเลี้ยงแล้วได้ผลผลิตมากกว่า เกษตรกรก็จะเชื่อมั่นว่าอาหารของบริษัทนั้นดี  และก็จะขอกลับเข้ากลุ่มตาไวเหมือนเดิม

ตอนนี้มีสมาชิกขอเข้าร่วมกลุ่มมากกว่าที่จะออกจากกลุ่ม เนื่องจากตาไวทำตลาดได้มาก สามารถจับผลผลิตให้กับสมาชิกได้อย่างต่อเนื่อง เพราะตลาดรับซื้อเป็นปลายทางของกำไร และตาไวฟันธงเรื่องอาหารไว้ด้วยว่า ถ้าอยากเลี้ยงปลาให้ โตไว กำไรดี ต้องอาหารปลาดุก “เวิร์ค” ตาไวคอนเฟิร์ม งานนี้คนเลี้ยงปลาเท่านั้นที่ต้องทดลองเองถึงจะรู้จริง

หาจุดเริ่มต้นของความสำเร็จให้เจอ

จากที่ได้นั่งพูดคุยกับตาไวฟาร์ม สิ่งที่เป็นจุดเริ่มต้นของความสำเร็จในวันนี้ คือ ความคิดที่ไม่มีคำว่าหยุดนิ่งและสร้างโอกาสต่างๆ นอกจากการทำธุรกิจครบวงจร และผู้ช่วยดี คือ ลูกชายคนโตที่สำเร็จการศึกษาจากคณะประมง มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ได้เสาะหาอาหารที่มีคุณภาพดีมาใช้ในการเลี้ยงปลา และการหาลูกพันธุ์ที่ได้มาตรฐานมาเลี้ยง ถือเป็นกุญแจสำคัญที่ปลดล็อคทุกอย่างให้ลงตัว และเดินต่อไปได้

กว่าที่ตาไวฟาร์มจะก้าวมาเป็นผู้นำในการผลิตปลานิลป้อนตลาดในจังหวัดสุรินทร์ และเป็นตัวแทนจำหน่ายอาหารให้กับ บริษัท ไทยลักซ์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด (มหาชน) ไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะก่อนหน้านี้ตาไวฟาร์มก็ทดลองใช้อาหารบริษัทอื่นๆ มา แต่ที่แปลกไปกว่า คือ การใช้อาหารปลาดุก “เวิร์ค” ของ บริษัท ไทยลักซ์ฯ ถือว่าอัตราการแลกเนื้อสุทธิดีกว่าบริษัทอื่นๆ อย่างเห็นได้ชัด ผลกำไรเมื่อนำไปเปรียบเทียบกับบ่ออื่นที่เลี้ยงปลานิลเหมือนกัน ใช้อาหารในปริมาณเท่ากัน แต่ได้ผลผลิตมากกว่า

การส่งเสริมและเรียนรู้อาชีพประมง

ตาไวฟาร์มร่วมกับบริษัท ไทยลักซ์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด (มหาชน) โดยมี คุณลัดดา เฮียบสุวรรณ ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ และ คุณปัญญา เรืองสุจริต ผู้อำนวยการงานขาย เดินทางไปร่วมกิจกรรมคืนสิ่งดีๆ ให้กับสังคม ด้วยการจัดโครงการประมงโรงเรียน ปีที่ 6 ให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านคาบ จ.สุรินทร์ เพื่อวัตถุประสงค์ให้เกิดการเรียนรู้จากประสบการณ์จริง ในการส่งเสริมอาชีพและเป็นอาหารกลางวันให้กับนักเรียน

โดย คุณสารี สายจีน ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านคาบ ได้กล่าวรายงานถึงข้อมูลของโรงเรียนแห่งนี้ ซึ่งเป็นโรงเรียนที่ได้รับคัดเลือกให้เป็น โรงเรียนดี ศรีตำบล และ โรงเรียนสุจริต จากสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา สุรินทร์ เขต 1 มีนักเรียนตั้งแต่ชั้นอนุบาล 1 ถึงนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 รวมทั้งหมด 226 คน ผู้ปกครองส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม

การได้รับโอกาสในโครงการนี้ ทั้งลูกพันธุ์ปลานิลจากตาไวฟาร์ม และอาหารสำเร็จรูปจาก บริษัทไทยลักซ์ฯ ถือเป็นประโยชน์อย่างมากสำหรับนักเรียนที่จะได้เรียนรู้อาชีพการประมง ก่อให้เกิดการเรียนรู้จากการได้ปฏิบัติงานจริง เพื่อนำไปประกอบอาชีพในอนาคต และที่สำคัญยังดัดแปลงจากสิ่งที่นักเรียนได้เรียนรู้มาก่อให้เกิดเป็นอาหารเพื่อบริโภคอีกด้วย

ฝากถึง…เกษตรกรที่สนใจ การเลี้ยงปลานิล ในบ่อดิน

อย่างไรก็ตามสำหรับเกษตรกรในจังหวัดสุรินทร์ หรือเกษตรกรที่สนใจอาชีพ การเลี้ยงปลานิล ในบ่อดิน  ต้องการสอบถามข้อมูลด้านการเลี้ยง ลูกพันธุ์ปลา อาหารเลี้ยงปลา ตลาดรับซื้อ หรือต้องการเข้าร่วมกลุ่มกับตาไวฟาร์ม

สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ ตาไวฟาร์ม โทร.08-1977-2459 บ้านเลขที่ 28 หมู่ 3 ต.เทนมีย์ อ.เมือง จ.สุรินทร์ และสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ บริษัท ไทยลักซ์ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด (มหาชน) ผู้ผลิตและจำหน่ายอาหารสัตว์น้ำคุณภาพมาตรฐาน ISO 9001:2008, GMP, HACCP Tel.(032) 447-681-8 Fax.(032) 447-689 www.thailuxe.com