การเลี้ยงหมูขุน ต้นทุนต่ำ คู่บ่อปลา จัดการ ขี้หมู และเศษอาหาร ให้งอกงามเป็นเงิน

การเลี้ยงหมูขุน 

หลายฟาร์มกำจัด ขี้หมู ด้วยการทำเป็นปุ๋ยขาย เป็นรายได้เสริมอีกทางหนึ่ง ลองหันมาพิจารณาการเลี้ยงปลาในแบบของจำเนียรฟาร์ม ที่กวาด ขี้หมู และเศษอาหารลงบ่อปลา เพื่อเป็นอาหารให้แก่ปลาสวายและปลาดุก เป็นรายได้อีกทางที่ให้มูลค่าไม่น้อยทีเดียว

คุณจำเนียร คลื่นบรรเลง เดิมที่บ้านมีอาชีพทำนา ดั้งเดิมก็ตั้งอยู่ที่คลองสาม ปทุมธานี คุ้นเคยกับการทำนามาตั้งแต่เด็ก ฟาร์มหมูเป็นแนวความคิดของพี่ชายคุณจำเนียรที่ริเริ่มทำฟาร์มหมู และคุณจำเนียรก็เข้ามาสานต่อกิจการ โดยมีพี่ชายเป็นแบบอย่าง หลังจากที่พี่ชายวางมือจากฟาร์มหมู คุณจำเนียรก็เข้ามาดูแลอย่างเต็มตัว และยุบขนาดของฟาร์มหมูลง เพราะดูแลคนเดียวไม่ไหว

จึงหันมาเลี้ยงหมู ที่ฟาร์มเราเลี้ยงแบบต้นทุนต่ำ ไม่ใช้หัวอาหาร เราเลี้ยงจำนวนน้อย 100-200 ตัว ถ้าใช้อาหารสำเร็จรูป ตัวนึงกำไร 300-400 บาท มันไม่คุ้มกับค่าใช้จ่ายในการจัดการดูแลต่างๆ ทั้งค่ายา ค่าไฟ ค่าคนงาน ถ้าเป็นระบบฟาร์มเลี้ยงเป็นหมื่นๆ ตัว จะมีกำไรเยอะกว่า มีความคุ้มค่า

ฟาร์มหมู ที่เลี้ยงควบคู่ การเลี้ยงปลา จัดการ ขี้หมู และเศษอาหาร

นอกจากฟาร์มหมูแล้วก็ยังมีบ่อปลาที่เลี้ยงควบคู่กันมาตั้งแต่แรกเริ่มในพื้นที่ประมาณ 20 ไร่ และดำเนินการเลี้ยงมาแล้วกว่า 20 ปี สาเหตุของการเลี้ยงปลาควบคู่กับหมู เพราะไม่มีที่รองรับเศษอาหารและ ขี้หมู ที่จะมีการหมักหมม และส่งกลิ่นเหม็น นอกจากนี้เวลาที่ราคาหมูลง ทำให้ทางฟาร์มอาจเท่าทุน หรือขาดทุนบ้างในบางครั้ง

แต่ก็ยังมีรายได้จากการเลี้ยงปลาที่เข้ามาช่วยชดเชยกัน คุณจำเนียร กล่าวว่าเลี้ยงปลาเหมือนกับการเอาเงินไปฝากออมสิน ให้ไปเรื่อยๆ พอนานเข้าๆ มันสะสม แต่กำไรจากฟาร์มหมูบางทีมันได้บ้าง ไม่ได้บ้าง แต่ปลามันได้แน่ๆ จะมาช่วยชดเชยกัน

สภาพพื้นที่เลี้ยงหมู

ลูกหมูรับมาจากฟาร์มทางนครปฐม แปดริ้ว สุพรรณบุรี จะใช้ขาประจำตลอด เพราะมีความปลอดภัยกว่า มีความเสี่ยงน้อย หมูที่มาจากที่แปลกๆ เราจะไม่รู้ว่าเป็นอย่างไร เพราะไม่ได้ไปคัดเลือกหมูเอง ถ้าเอาหมูที่ไม่ดีมาให้เรา จะเกิดความเสียหายมาก ต้องเป็นหมูที่ได้มาตรฐาน  เชื่อใจได้ ถ้าเอามาแล้วตาย ป่วย เราเสียหาย

ถ้าหมูงวดแรกคุณภาพดีผมจะสั่งต่อ แต่ถ้าไม่ดีจะไม่สั่งอีก เพราะสั่งกันทีสั่งกันเป็นล๊อตๆ พ่อค้าอยากทำธุรกิจต่อจะต้องควบคุมคุณภาพให้ดีตลอด เพื่อไม่ให้เสียลูกค้า ต้องทำดีที่สุด หมูกลุ่มนี้เฉพาะพี่น้องคุณจำเนียรก็สั่งมาทีหลายพันตัว จึงเลือกใช้หมูเจ้าเดิมตลอด

สายพันธ์หมู

ทั้งนี้สายพันธ์หมูจะขึ้นอยู่กับแต่ละที่ ที่นำมาส่งให้เรา เราไม่กำหนดเรื่องสายพันธุ์และการเพาะขยายพันธุ์เลย จะเน้นที่หมูขุนคุณภาพดี แข็งแรง ราคาลูกหมูตอนนี้อยู่ที่ตัวละประมาณ 1,800-2,000 บาท  เช่น ลูกหมูน้ำหนัก 16-20 กิโลกรัม ตัวนึงประมาณ 2,000 กว่าบาท ราคาจับประมาณ 72 บาท ต่อกิโลกรัม ถือว่าพออยู่ได้

พื้นที่ฟาร์มมีอยู่ 27 ไร่ มีเล้าหมู 5 เล้า แต่ละเล้าจะมีขนาดและจำนวนหมูไม่เท่ากัน เลี้ยงไม่หนาแน่น ถ้าเลี้ยงหนาแน่นหมูจะโตช้า หมูจะจัดเข้าเป็นชุด เล้านึงประมาณ 40-50 ตัว สั่งเข้ามาทีละ 100 ตัว ชุดนึงได้ 2 เล้า หมูเป็นร้อยใช้เวลา 1 ชั่วโมงในการให้อาหาร และทำความสะอาด เราจะมีหมูขายทุกเดือน

จะขายหมูทุกเดือน

ตอนหมูถูกเราก็มีขาย ตอนหมูแพงเราก็มีขาย ไม่มีการเก็งราคา เพราะเราเคยพลาดมาครั้งหนึ่ง ช่วงตรุษจีน คาดว่าราคาหมูจะสูงขึ้น ที่ฟาร์มเอาหมูเข้าเยอะ แต่มันไม่เป็นอย่างที่เราคิดเสมอ มันกลายเป็นว่าตรุษจีนตอนนั้นหมูราคาลง ตอนนั้นร่วงกันไปหมด หมดไปหลายแสน ซื้อหมูมาตัวนึงราคา 2,000 กว่าบาท ราคาลงขายหมูได้ 28 บาท/กิโลกรัม ขายหมูไปแล้ว แต่ค่าอาหาร และค่าลูกหมู ยังไม่คุ้มเลย ขาดทุนไปมาก

การให้อาหารและน้ำหมู เน้นเรื่องต้นทุนต่ำ

อาหารหมูจะใช้เป็นเศษอาหาร เน้นเรื่องต้นทุนต่ำ มีพวกกากถั่ว เต้าหู้ เป็นเศษอาหารที่ให้โปรตีนสูง เพราะในบริเวณใกล้ๆ มีโรงงานสกัดนมของไวตามิลท์ และมีเศษอาหารจากตามโรงงานแถวนี้ เป็นพวกข้าวแกง เราเอามารวมๆ กันให้หมูกิน หมูค่อนข้างกินดี อ้วน สมบูรณ์ ประหยัดต้นทุนค่าอาหารไปเยอะ เฉลี่ยค่าอาหารแล้วราคากิโลกรัมละบาทกว่าๆ แต่เราจะขุนหมูนานขึ้นประมาณ 6-7 เดือน

ซึ่งฟาร์มใหญ่ๆ จะเสียค่าอาหารแพง แต่จะขุนที่ประมาณ 5 เดือน เราอาศัยต้นทุนอาหารถูกๆ แต่ก็ได้กำไร อาหาร 500 กว่าบาท ประมาณกิโลกรัมละ 20 กว่าบาท แต่เราให้กินกิโลกรัมละไม่ถึง 2 บาท

การดูแลหมูเล็ก

การดูแลหมูเล็ก จะให้กินหัวอาหารผสมกับเศษอาหาร โดยผสมให้ทีละน้อยๆ เพื่อให้หมูทำความคุ้นเคยก่อน ประมาณไม่เกินเดือนเราจะไม่ให้หัวอาหาร เน้นเลี้ยงแบบประหยัด ฟาร์มเราอยู่ใกล้ย่านอุตสาหกรรม ทำให้สามารถหาแหล่งของเศษอาหารโปรตีนสูงได้ จะใช้เป็นหยวกกล้วยมาสับ หรือผักบุ้ง ขนมาเป็นคันรถ เราก็สามารถหาให้ได้แค่มื้อเดียวเท่านั้น ก่อนให้จะล้างน้ำทำความสะอาด เฉลี่ยรวมๆ แล้วกับค่าเศษอาหาร และการจัดการด้านต่างๆ ก็ถือว่าอยู่ได้

การจำหน่ายหมูและปลาดุก

ราคาขายตัวนึงประมาณ 2,000-3,000 บาท ตกราคาประมาณ 68-72 บาท ต่อกิโลกรัม ถ้าราคาประกาศจะประมาณ  71 บาท ต่อกิโลกรัม เป็นราคาที่ใช้ได้ ระดับนี้สำหรับเราถือว่าดีแล้ว ไม่ต่ำกว่า 60 บาท ต่อกิโลกรัม ก็ดีใจแล้ว เกินกว่า 60 ก็ถือว่าเป็นของแถม  60 ถือว่ากำไร ตัวนึงประมาณ 2,000 บาท แต่ถ้าเกินจาก 60 ก็ถือว่าเป็นโชคดีของเราไป จับทีก็ได้เนื้อ ได้หนัง ได้เงินเป็นก้อน และรายได้จากปลาที่เลี้ยงร่วมกันอีก

จับปลาราคาก็ดี ปลาดุก 52 บาท/กิโลกรัม ร่วมๆ ประมาณ 60 ตัน ราคากำลังขึ้นสูง จะจับช่วงก่อนตุลาคมเพราะกลัวน้ำท่วม เรื่องฝนฟ้าคาดเดาได้ยาก จากประสบการณ์น้ำท่วมใหญ่ที่ผ่านมา ปลาในบ่อหายไปหมด หมดไปร่วมๆ 1-2 ล้านบาท ตอนนั้นน้ำสูงประมาณ 1 เมตร จากพื้นถนน แม้แต่บ้านที่เราอยู่ก็ไม่มี เพราะเป็นบ้านชั้นเดียวจมหมด ต้องอาศัยกองขยะอยู่ชั่วคราว การเลี้ยงหมูขุน การเลี้ยงหมูขุน การเลี้ยงหมูขุน การเลี้ยงหมูขุน การเลี้ยงหมูขุน

การให้อาหารปลาดุกและปลาสวาย

การเลี้ยงปลาร่วมกับหมู เป็นปลาสวายและปลาดุก เนื่องจากพื้นที่บ่อของที่นี่ เรื่องน้ำไม่ค่อยเอื้ออำนวย มีน้ำในบางครั้ง ตอนนี้ฤดูนี้อาจมีน้ำ อีกฤดูอาจไม่มีน้ำ น้ำในบ่อไม่ถ่ายเท ถ้าน้ำเสียขึ้นมาจะลำบากมาก จึงต้องเลี้ยงปลาที่เลี้ยงง่าย มือใหม่ๆ จะแนะนำเป็นปลาสวาย เพราะกินง่าย ใช้ต้นทุนต่ำ เราสามารถกวาดเศษอาหารจากหมูให้มันกินได้เลย อย่าเลี้ยงอาหารแพงๆ จะไม่ได้กำไร พอราคาลงจะแย่ เราจะโดนกดราคาเยอะ ของที่นี่ราคาไม่เกิน 22 บาท/กิโลกรัม แต่ถ้าขึ้นแพไปราคาจะอยู่ที่ 30-40บาท/กิโลกรัม กำไรไปตกที่พ่อค้าคนกลางหมด

เรามีอำนาจต่อรองน้อย จึงต้องเน้นการเลี้ยงแบบต้นทุนต่ำ ปลาดุกใช้ไส้ไก่บดเป็นอาหาร ตอนนี้ราคา 10 บาท/กิโลกรัม พออยู่ได้ เพราะปลาตอนนี้ราคา 50-52 บาท/กิโลกรัม ถ้าราคาไม่ต่ำกว่า 40 บาท/กิโลกรัม จะยังไม่ขาดทุน ถ้าเกินจาก 40 บาท/กิโลกรัม ถือว่าดี

คุณจำเนียรเล่าว่าที่ฟาร์มจะมีนักศึกษามาศึกษาหาความรู้เรื่อยๆ ตัวเขาเองไม่ได้ศึกษาการเลี้ยงจากหนังสือ เกิดความรู้จากการลองผิดลองถูกมาตลอด รู้กระทั่งว่าปลาดุกในบ่อมีจำนวนเท่าไหร่ สามารถคาดคะเนได้จากความเคยชิน โดยสังเกตจากอาหารที่เราให้อยู่เป็นประจำว่าให้อาหารไปเท่าไหร่ หมดอาหารไปเท่าไหร่ แต่ปลาสวายค่อนข้างจะไม่กินอะไร ให้กินอาหารถูกๆ คันรถหนึ่งประมาณ 500 บาท

น้ำหนักหมูจับที่ 100 กิโลกรัม ขึ้นไป จะมีพ่อค้าคนกลางเจ้าใหญ่ของที่นี่มาจับตามฟาร์มต่างๆ ใช้พ่อค้าคนกลางเจ้าเดียว จับทีเดียวหมด ทำให้เราหมดห่วงเรื่องหมูเหลือตกค้าง เพราะต้องมีค่าใช้จ่ายในการดูแลเพิ่มกว่าจะขายหมด ถ้าไม่มีคนจับเจ้านี้ เราจะใช้เจ้าอื่นเสริม แต่เจ้าอื่นๆ จับน้อย 10 วัน กว่าจะจับหมด เราต้องขุนต่อ สิ้นเปลืองค่าอาหารมาก

การบริหารจัดการหมู

การจัดการเรื่องสุขภาพ จะมีหมอจากกรมปศุสัตว์มาดูแลตลอด มาตรวจเอามูลและฉี่ไปวิเคราะห์ ทุกเดือน  หมูจำเนียรฟาร์มเป็นหมูปลอดสาร ได้รับการรับรองทุกเล้า เรื่องโรคเราจะป้องกัน โดยฉีดวัคซีนมาตั้งแต่จากที่ฟาร์มซื้อมา ก่อนจะลงเล้าเราก็ฉีดซ้ำอีกที เป็นวัคซีนอหิวาต์ วัคซีนท้องร่วง หมูถ้ามันท้องไม่ร่วงก็ไม่มีปัญหาอะไร

แต่ถ้าท้องร่วง ท้องเสีย แล้ว คืนสภาพยาก หมูผอมโทรม ขุนยาก เรื่องโรคอื่นๆ ไม่มีปัญหา ไม่มีการระบาด หมอจะดูแลให้หมด พอมีข่าวเคลื่อนไหวว่าระบาดจะกักทันที  ข้ามจังหวัดไม่ได้ ห้ามนำเข้าเลย แล้วจะมีการพ่นยาฆ่าเชื้อและฉีดวัคซีนให้ ทางกรมปศุสัตว์จะเข้ามาดูแล แต่ถ้าทางกรมวัคซีนหมด เราก็จะไปซื้อมาเอง แต่แพงอีกเท่าตัวหนึ่งเป็นของเอกชน ของกรมราคาประมาณ 1,000 กว่าบาท แต่ของเอกชนราคาประมาณ 2,000 กว่าบาท

การจัดการเรื่องสุขลักษณะ หมูที่น้ำหนักพอ 30 กิโลกรัมขึ้นไป หมูจะแข็งแรงดีแล้ว ภูมิต้านทานดี เลี้ยงง่าย แต่อย่าไปฉีดน้ำทำความสะอาดตัวหมูบ่อยๆ เพราะหมูใหญ่แล้ว ถ้าฉีดน้ำมากไขมันจะสูง ปล่อยธรรมชาติ คนขายชอบ แต่ถ้าล้างทำความสะอาดทุกวันๆ ไขมันมันจะเยอะ ตัวเป็นมัน แต่หมูที่ล้างวันที่ขายมันจะไม่ค่อยมีมัน ผลตอบรับจากคนจับคุณภาพซากของเราใช้ได้ หมูของเราเป็นหมูระดับฟาร์มพัฒนาสายพันธุ์ทั้งนั้น

ด้านอนาคตของหมู

จำเนียรฟาร์มเป็นหนึ่งในสมาชิกกลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงสุกรหมู่ 10 คลองสาม ในกลุ่มมีหมูประมาณ 3,000 ตัว ร่วมกันจัดตั้งขึ้น สมาชิกประมาณ 20 กว่าราย มีคุณจำเนียรเป็นหัวหน้ากลุ่ม จัดตั้งขึ้นเพื่อให้อนาคตข้างหน้าได้รับการช่วยเหลือ อย่างช่วงน้ำท่วมเราก็ได้ค่าลูกหมูมาบ้าง เราก็ได้ประโยชน์จากตรงนี้ ทางกรมฯ มาดูแลเรื่องซาก เรื่องสารเร่งเนื้อแดง และเชื้อโรค การเลี้ยงหมูขุน การเลี้ยงหมูขุน การเลี้ยงหมูขุน การเลี้ยงหมูขุน การเลี้ยงหมูขุน

ถ้าเลี้ยงไม่ดีพวกนี้มันแพร่ไปที่อื่นอันตราย ต้องควบคุม สารเร่งเนื้อแดงซัลฟา พวกนี้ก่อมะเร็ง กรมปศุสัตว์ห้ามเด็ดขาด เข้ามาตรวจทุกเดือน ถ้าเจอสั่งหยุดทันที สมัยก่อนมีฟาร์มใช้สารเร่งเยอะ หมูเนื้อแดงตามเขียงหลีกเลี่ยงเลย ถ้าเอาเนื้อหมูมาวางบนกระดาษหนังสือพิมพ์แล้วไม่เปียกเลย แสดงว่ามีสารเร่งเนื้อแดงอยู่

แต่ของเราถ้าตัดแล้วเลือดจะออกซึม คนส่วนใหญ่ชอบแบบแห้งๆ มากกว่า แต่เนื้อที่แห้งไม่มีเลือดซึม ส่วนใหญ่มีสารเร่งเนื้อแดง หมูที่มีสารพวกนี้หนึ่งกิโลก้อนจะนิดเดียว แต่ในขณะเดียวกันหมูที่ไม่มีสารขนาดก้อนจะใหญ่กว่า เพราะสารพวกนี้จะทำให้เนื้อรัดตัวกันแน่น ละลายพวกไขมันออก ชิ้นหมูจึงมีขนาดเล็กกว่า

“อาชีพเลี้ยงหมูร่วมกับปลาผมว่าไปได้นะ ผมก็มีวันนี้ได้จากอาชีพนี้ ได้ส่งลูกเรียน เลี้ยงครอบครัว ไม่เป็นหนี้เป็นสินใคร ประสบปัญหาช่วงหมูตกต่ำก็ไม่นาน เรามีหมูหมุนเวียน เราไม่ได้เลี้ยงรุ่นเดียว หมูแพงเราก็มี หมูถูกเราก็มี ไม่ค่อยเจ็บเท่าไหร่ เมื่อก่อนนี้เราเลี้ยงรุ่นเดียว หมู 40 บาท เราเอาเข้าที 500 ตัว รุ่นเดียวเลย

พอจังหวะราคาลงเราก็จะเจ็บ พอช่วง 28 บาท ขาดทุนไปมาก เป็นบทเรียนราคาแพง ช่วงหมูแพงเมื่อไหร่ผมจะไม่สั่งลูกหมูเพิ่ม ช่วงหมูถูกผมจะขนหมูเข้า ถ้าหมูถูกเราไม่มีอะไรจะเสียแล้ว แต่ถ้าหมูแพงเราโดนเต็มๆ ถ้าเอาเข้ามาแล้วหมูลง เข้าเนื้อแน่นอน ปัญหาเรื่องกลิ่นไม่มี ผมทำมานานมาก ตั้งแต่ที่นี่ยังทำนา ไม่มีคนเยอะมากมายอย่างทุกวันนี้ ปัญหาตอนนี้หาลูกจ้างยากมาก จ้างจับปลาวันละ 800-1,000 บาท” คุณจำเนียรกล่าว

ปัญหาและอุปสรรคในการเลี้ยงปลา

เรื่องการเลี้ยงปลาก็อย่ามองข้ามเรื่องเล็กๆ น้อยๆ นก ปลาก้นบ่อ กินกันเยอะ กว่าจะโตขึ้นเราเสียหายเยอะ นกกลางวันเป็นนกกระยาง กลางคืนนกแกวก สามารถกินลูกปลาได้เป็นร้อยตัว ต้องหาอะไรคลุม จะช่วยลดอัตราการสูญเสีย จะทำอะไรต้องตั้งใจ อยากให้ทุกคนประสบความสำเร็จ

ฝากถึง…เกษตรกร ผู้สนใจ การเลี้ยงหมูขุน

ฝากจากคุณจำเนียร การจะทำอาชีพนี้ขอให้รัก ใจสู้ ถ้าใจไม่รักอย่าไปทำ เพราะเป็นอาชีพที่เกี่ยวกับสัตว์ เราเอาชีวิตเค้ามาเป็นอาชีพของเรา ดังนั้นเราต้องเลี้ยงให้ดี ไม่ใช่เลี้ยงส่งเดช เจ๊งอย่างเดียว และมันไม่คุ้มกัน มันอาจจะเดือดร้อนถึงครอบครัว ดังนั้นเอาเงินไปทำอย่างอื่นดีกว่า ถ้าคิดจะยึดอาชีพนี้ก่อนอื่นใจต้องมาก่อน ใจมาต้องรักด้วย พยายามศึกษาหาความรู้จากผู้รู้ก่อน

ถ้าจะริเริ่มเองมันนานอีกหลายปีกว่าจะรู้ แต่ถ้าเราต่อยอดมาจากความรู้ที่ผู้รู้สะสมมา เชื่อว่าไม่มีใครหวงวิชาหรอก มีอะไรบอกหมด อยากให้ทุกคนมีความเจริญ มีอาชีพ ดำรงชีวิตเลี้ยงครอบครัว ไม่ให้เค้าเดือดร้อน อย่างน้อยๆ เราก็ให้ประสบการณ์ที่มีมา มีเท่าไหร่ก็ให้หมด ถือว่าทำคุณประโยชน์แทนคุณแผ่นดิน ไม่ทางตรงก็ทางอ้อม

ที่ตั้งจำเนียรฟาร์ม 4/7 หมู่ 10 ตำบลคลองสาม อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี 12120