การเลี้ยงจิ้งหรีด หรือคนท้องถิ่นเรียกว่า “จั๊กหรีด” เป็นอีกอาชีพหนึ่งที่ คุณแฉล้ม หาญสงคราม (ป้าแฉล้ม) เจ้าของ “แฉล้มฟาร์ม” เลขที่ 332 หมู่ 9 บ้านสวรรค์วารี ตำบลหนองตะไก้ อำเภอหนองบุญมาก จังหวัดนครราชสีมา เกษตรกรคนเก่งที่ใช้เวลาว่างเว้นจากการทำไร่มันสำปะหลัง เลี้ยงจิ้งหรีดเป็นอาชีพเสริมร่วม 7 ปี สร้างรายได้ให้กับครอบครัว “หาญสงคราม” จำนวนหลายหมื่นบาท
![จิ้งหรีด](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/จิ้งหรีด.jpg)
![1.คุณแฉล้ม-หาญสงคราม-เจ้าของแฉล้มฟาร์ม](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/1.คุณแฉล้ม-หาญสงคราม-เจ้าของแฉล้มฟาร์ม.jpg)
จุดเริ่มต้น การเลี้ยงจิ้งหรีดขาย
ป้าแฉล้มเผยว่า เดิมเป็นคนอำเภอคง จังหวัดนครราชสีมา จากนั้นย้ายมาอยู่ ณ ปัจจุบัน โดยทำไร่มันสำปะหลังเป็นอาชีพหลัก ซึ่งในขณะนั้นก็ได้เลี้ยงไก่เนื้อประมาณ 7,000 ตัว ควบคู่กันไป ทำอยู่ 14 ปี เห็นเพื่อนบ้านที่อยู่หมู่บ้านเดียวกัน การเลี้ยงจิ้งหรีดขาย มีรายได้ดี และตลาดยังเปิดกว้าง จึงเกิดความสนใจ ปรึกษากันในครอบครัว และเริ่มทดลองเลี้ยง ศึกษาพฤติกรรม เพื่อหวังว่าจะเป็นอาชีพที่สามารถทดแทนการเลี้ยงไก่เนื้อได้ในอนาคต
หลังจากตัดสินใจที่จะทำฟาร์มเลี้ยงจิ้งหรีด ป้าแฉล้มซื้อไข่จิ้งหรีดมาขยายพันธุ์เองจำนวน 10 ขันๆ ละ 1,000 บาท และนำวัสดุเหลือใช้ เช่น เศษไม้ และสังกะสีเก่า มาสร้างโรงเรือนแบบง่ายๆ เน้นบังแดด บังฝน โดยเสียค่าช่าง และอุปกรณ์บางส่วนเท่านั้น จนกระทั่งขยายและพัฒนาโรงเรือนให้มั่นคง แข็งแรง มากขึ้น ขนาดกว้าง 20 เมตร ยาว 50 เมตร
![2.โรงเรือนเลี้ยงจิ้งหรีด](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/2.โรงเรือนเลี้ยงจิ้งหรีด.jpg)
“จากวันแรกจนถึงปัจจุบันอาชีพเลี้ยงจิ้งหรีดถือเป็นอาชีพหนึ่งที่ดีสำหรับเกษตรกร สร้างรายได้ให้กับครอบครัวได้เป็นอย่างดี ซึ่งแตกต่างจากการทำไร่มันสำปะหลังที่จะได้ผลผลิตแค่ปีละครั้ง ที่สำคัญมีเวลาว่างในการทำอย่างอื่น และอยู่กับครอบครัวมากขึ้น” ป้าแฉล้มกล่าวถึงข้อดี
![3.สายพันธุ์จิ้งหรีด](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/3.สายพันธุ์จิ้งหรีด.jpg)
สายพันธุ์จิ้งหรีด
ปัจจุบันทางฟาร์มเลี้ยงแมงสะดิ้งและจิ้งหรีดพันธุ์ทองแดง-ทองดำ แต่แมงสะดิ้งจะเลี้ยงในปริมาณที่มากกว่า เนื่องจากเพิ่งเริ่มเลี้ยงจิ้งหรีดตามความต้องการของตลาด ซึ่งอนาคตวางเป้าหมายการผลิตอยู่ที่ 50% และประกอบกับราคาแมงสะดิ้งมีการปรับตัวลงเล็กน้อย ส่วนอัตราการผลิตที่ฟาร์มสามารถผลิตได้ประมาณ 2 ตัน/รอบ
แต่ปัจจุบันมีการบริหารการเลี้ยงเป็น 3 รุ่น เพื่อให้ได้ผลผลิตที่สม่ำเสมอตามความต้องการของตลาด โดยระยะเวลาในการเลี้ยงประมาณ 45 วัน ส่วนอากาศหนาวอาจต้องเลี้ยงถึง 60 วัน “จิ้งหรีดหรือแมงสะดิ้งจะเจริญเติบโตได้ดีในช่วงหน้าร้อน แต่ถ้าเป็นช่วงหน้าหนาวจิ้งหรีดจะโตช้า และไม่ค่อยออกมากินอาหาร ชอบหลบซ่อนตัวในแผงไข่” ป้าแฉล้มยืนยันถึงฤดูกาลที่มีผลต่อการเลี้ยง
![4.บ่อเลี้ยงจิ้งหรีด](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/4.บ่อเลี้ยงจิ้งหรีด.jpg)
![ถาดอาหาร](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/ถาดอาหาร.jpg)
ขั้นตอน การเลี้ยงจิ้งหรีดขาย
สำหรับขั้นตอน การเลี้ยงจิ้งหรีดขาย จะเริ่มตั้งแต่การเตรียมบ่อให้พร้อม โดยการทำความสะอาดด้วยน้ำ โรยปูนขาว และรอให้แห้ง ซึ่งเป็นขั้นตอนหลังจากเก็บขี้จิ้งหรีดออกจากบ่อ โดยจะนำขี้จิ้งหรีดที่ได้ใส่ไร่มันสำปะหลัง และนาข้าว ให้ผลผลิตดี และไม่จำเป็นต้องใช้ปุ๋ยเคมีที่มีราคาค่อนข้างสูง ส่วนอุปกรณ์ต่างๆ เช่น แผงไข่ จะนำไปตากแดดเพื่อเป็นการฆ่าเชื้อโรค และทำความสะอาดอุปกรณ์ใส่น้ำ และอาหาร
![5.ขันสำหรับให้จิ้งหรีดไข่](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/5.ขันสำหรับให้จิ้งหรีดไข่.jpg)
การขยายพันธุ์จิ้งหรีด
ก่อนจับจิ้งหรีดขายจะมีขั้นตอนที่สำคัญ คือ การรองไข่จิ้งหรีด เพื่อใช้ในการขยายพันธุ์ โดยสังเกตได้จากการส่งเสียงร้องของจิ้งหรีด จากนั้นนำภาชนะ (ขัน) ใส่แกลบดำ หรือดินปลูกต้นไม้พรมน้ำเล็กน้อย นำไปวางในบ่อ ทิ้งไว้ประมาณ 1 คืน จึงนำภาชนะ (ขัน) ที่มีไข่จิ้งหรีดออก เตรียมตัวสู่ขั้นตอนการฟักในบ่อที่เตรียมไว้ คลุมด้วยผ้าเพื่อให้เกิดอุณหภูมิที่เหมาะสมในการฟัก ซึ่งจะใช้ระยะเวลาประมาณ 7-10 วัน จากนั้นจึงเทขันไข่จิ้งหรีดลงบ่อ เพื่อให้เจริญเติบโตต่อไป
![6.การเรียงแผงไข่](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/6.การเรียงแผงไข่.jpg)
ข้อดีและข้อเสียของการเรียงแผงไข่
“สำหรับการเรียงแผงไข่ เพื่อเป็นที่อยู่อาศัยของจิ้งหรีด ตลอดระยะเวลา 7 ปี ทางฟาร์มได้มีการทดลองหลากหลายรูปแบบ ซึ่งมีข้อดีและข้อเสียแตกต่างกัน โดยการเรียงแผงไข่แบบถี่จะทำให้จิ้งหรีดไม่กัดกัน และได้จำนวนมาก แต่จิ้งหรีดตัวที่ได้จะไม่สม่ำเสมอ และเล็กกว่า การเรียงแผงไข่แบบเว้นระยะห่าง แต่ก็มีข้อเสีย คือจิ้งหรีดจะกินและกัดกันเอง และได้ปริมาณน้อยกว่า” ป้าแฉล้มกล่าวถึงข้อดีและข้อเสียของการเรียงแผงไข่ทั้งสองแบบ
![7.การเลี้ยงจิ้งหรีดขาย ให้อาหารด้วยฟักทอง](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/7.การเลี้ยงจิ้งหรีดขาย-ให้อาหารด้วยฟักทอง.jpg)
การให้อาหารจิ้งหรีด
ส่วนอาหารที่ใช้เลี้ยงจิ้งหรีด ทางฟาร์มจะใช้อาหารสำเร็จรูป ซึ่งเป็นอาหารไก่เนื้อ สามารถหาซื้อได้ตามท้องตลาด โดยให้เช้า-เย็น และเสริมด้วยรำข้าว ฟักทอง ในช่วงที่จิ้งหรีดเข้าสู่ช่วงโตเต็มวัย และก่อนจับขาย ส่วนการให้น้ำจะใช้ขวดพลาสติกเจาะรู เพื่อให้สามารถนำเศษผ้าใส่ลงด้านใน ลักษณะดูดซับน้ำก็จะทำให้จิ้งหรีดกินน้ำได้ตลอดเวลา
![8.จิ้งหรีดพร้อมจำหน่าย](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/8.จิ้งหรีดพร้อมจำหน่าย.jpg)
ด้านตลาดจิ้งหรีด
จากปัญหาการกดราคารับซื้อจิ้งหรีดของพ่อค้าตลาดย่านโรงเกลือ จังหวัดสระแก้ว ทำให้เกษตรกรบางรายเลิกกิจการไป เหลือเพียงไม่กี่รายเท่านั้น และแฉล้มฟาร์มก็เป็นหนึ่งในนั้นที่โดนผลกระทบ และมีการปรับตัวในเวลาต่อมา จนมีพ่อค้าเจ้าประจำมารับซื้อหน้าฟาร์ม ในราคาขายส่งที่ 70-80 บาท และราคาขายปลีกอยู่ที่ 100 บาท/กิโลกรัม หรือขึ้นอยู่กับภาวะตลาด ปัจจุบันมีกลุ่มลูกค้ารายใหม่เข้ามาติดต่อเพื่อนำไปใช้เลี้ยงสัตว์เลี้ยง เช่น ปลาสวยงาม เป็นต้น โดยจะใช้ตัวเป็นเท่านั้น
“ตอนนี้เรื่องรายได้หลังหักค่าใช้จ่ายก็เหลือหลายหมื่นบาท สามารถเลี้ยงครอบครัวได้อย่างสบาย แถมดีกว่าการทำไร่มันสำปะหลังอีก” ป้าแฉล้มกล่าวและยิ้มอย่างมีความสุข
![9.คุณแฉล้ม-ซ้าย-คุณกำไล-ขวา-และญาติ](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/09/9.คุณแฉล้ม-ซ้าย-คุณกำไล-ขวา-และญาติ.jpg)
แนวโน้มตลาดจิ้งหรีด
นอกจากเกษตรกรจะมีอาชีพทำเพื่อเลี้ยงครอบครัวแล้ว ยังเห็นความรัก ความสามัคคีกัน ของคนในหมู่บ้านที่มีอาชีพเดียวกัน ไม่ว่าจะเป็นการปรึกษาหารือเรื่องแนวโน้มตลาด หรือแลกเปลี่ยนพันธุ์จิ้งหรีดกัน และที่สำคัญให้ความช่วยเหลือซึ่งกันและกันเป็นอย่างดี
“ การเลี้ยงจิ้งหรีดขาย ต้องมีใจรักในอาชีพนี้ด้วย หากเจอปัญหาจะต้องศึกษาวิธีแก้ไขต่างๆ จากผู้รู้ ผู้มีประสบการณ์ ส่วนเรื่องตลาดยังมีความต้องการค่อนข้างสูง และยังเปิดกว้างอีกด้วย” ป้าแฉล้มกล่าวทิ้งท้าย
ขอขอบคุณ ป้าแฉล้ม และคุณกำไล หาญสงคราม (แฉล้มฟาร์ม) โทร.081-075-7048