ชวนชมเป็นพรรณไม้ที่มีสีสันของดอกสวยงาม ปลูกเลี้ยงง่าย ทนต่อสภาพอากาศที่แห้งแล้ง อีกทั้งยังมีความหลากหลายทางสายพันธุ์ และหลายรูปแบบให้เลือกเล่น ไม่ว่าจะเป็นสีดอกที่หลากหลาย อย่าง กลุ่มพันธุ์ฮอลแลนด์ หรือไม้สี ปุ๋ยเร่งดอกชวนชม
รูปร่างแบบการโชว์โขด โชว์ราก และทรงพุ่ม อย่างพันธุ์ ไทยโซโคทรานั่ม และอาราบีคัม เป็นต้น หรือแม้แต่การนำชวนชมมาจัดแต่งแบบบอนไซก็สามารถทำได้เช่นกัน คุณลักษณะเด่นดังกล่าวของชวนชมทำให้นักเล่นต้นไม้จำนวนมากหลงใหลเสน่ห์ของไม้อวบน้ำทนแล้งตัวนี้ ทั้งแบบงานอดิเรก และการยึดเป็นอาชีพ
![1.ไทยโซโค](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/1.ไทยโซโค.jpg)
การปลูกเลี้ยงชวนชม
หนึ่งตัวอย่างของผู้รักและหลงใหลในชวนชม คือ คุณชวนพิศ บุญพันธ์ เจ้าของสวน ชวนพิศ ชวนชม แห่ง จ.บึงกาฬ จังหวัดที่ 77 ของไทย
อันที่จริงคุณชวนพิศก็มีงานอดิเรกเลี้ยงปลาหมอสี ควบคู่กับอาชีพหลักธุรกิจปั๊มน้ำมัน และธุรกิจรถรับส่ง จนเมื่อถึงปี 2554 เธอก็พบรักกับชวนชมพันธุ์ฮอลแลนด์ที่ซื้อหามาจาก จ.ขอนแก่น “ตอนแรกก็ไม่ได้ให้ความสนใจมากนัก จนได้เห็นชวนชมที่ลงใน นิตยสารไม้ดอกไม้ประดับและเว๊ปไซต์พลังเกษตร ที่มีหลากหลายพันธุ์จากสวนดังๆ จึงให้ความสนใจมากขึ้นทันที” คุณชวนพิศบอก
หลังจากนั้นเธอก็ลองหาซื้อชวนชมตามตลาดนัดที่ราคาไม่สูงนัก พร้อมๆ กับศึกษาการปลูกเลี้ยงต้นชวนชมอย่างจริงจัง โดยศึกษาจากนิตยสารไม้ดอกไม้ประดับเพื่อศึกษาข้อมูลของต้นชวนชมว่าท่านอื่นเลี้ยงต้นชวนชมอย่างไร มีเทคนิคอะไรบ้าง อีกช่องทางที่เธอหาข้อมูล คือ ในเว็บคนรักโซโค และบ้านบางแค เป็นต้น
![2.คุณชวนพิศ-บุญพันธ์-เจ้าของสวนชวนพิศ-ชวนชม](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/2.คุณชวนพิศ-บุญพันธ์-เจ้าของสวนชวนพิศ-ชวนชม.jpg)
คุณชวนพิศ บุญพันธ์ ปลูกเลี้ยงชวนชม จ.บึงกาฬ
จนเมื่อเธอมีโอกาสไปงานประกวดชวนชมที่จังหวัดขอนแก่น ทำให้เธอเกิดความสนใจ และเกิดแรงบันดาลใจเป็นอย่างมาก เธอสั่งต้นชวนชมมาจากในเว็บไซต์ อย่าง ไทยโซโค และพันธุ์ตอไทยกิ่งตอน นำมาลองเลี้ยงดู
ประมาณเดือนพฤศจิกายน 2554 เธอตกหลุมรักต้นชวนชมไทยโซโคต้นเล็กของ เอ๋ สระบุรี และขอซื้อมาราคาประมาณ 2,000 บาท เธอให้ข้อมูลว่า “ไม่เคยซื้อต้นไม้ที่มีราคาแพงถึงขนาดนั้น” จากนั้นเธอก็เลี้ยงต้นชวนชมมาเรื่อยๆ พร้อมๆ กับหาซื้อมาเพิ่มจากหลายๆ สวน “ปลูกเลี้ยงชวนชมจากการศึกษาด้วยตัวเอง” คุณชวนพิศย้ำ
บางครั้งหากเธอไม่รู้ก็จะคอยถามผู้รู้ บางครั้งสิ่งที่คนอื่นบอกเล่ามาอาจจะนำมาปฏิบัติจริงไม่ได้ เพราะสภาพภูมิอากาศ สภาพภูมิประเทศ แตกต่างกัน เธอก็นำความรู้ที่ได้นำมาประยุกต์ใช้กับชวนชมในสวน
![3.ต้นเล็กแยกปลูกเลี้ยงในกระถาง](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/3.ต้นเล็กแยกปลูกเลี้ยงในกระถาง.jpg)
ลักษณะของชวนชม
คุณชวนพิศให้ข้อมูลคร่าวๆ ว่า เธอมักจะหาต้นพันธุ์ชวนชมที่มีลักษณะโดดเด่น สวยงาม จากสวนอื่นๆ มา แม้ว่าจะมีราคาแพงก็ตาม แต่ก็ถือว่าคุ้มค่า หากนำมาปลูกเลี้ยงให้เกิดความสวยงาม โดยเฉพาะหากนำมาจัดแต่งโครงสร้าง การจัดรากให้เป็นระเบียบ เพื่อให้เกิดความสวยงาม
เธอให้ข้อมูลว่าการปลูกเลี้ยงชวนชมให้ดูสวยงามที่สำคัญอยู่ที่ดิน ดินดี มีคุณภาพ ปลูกเลี้ยงในที่มีแสงแดดจัด เพราะชวนชมชอบอากาศแบบร้อนชื้น หากปลูกในที่มีแดด 100% จะทำให้ผิวไม้สวย มันแวว
การให้น้ำจะรดจนชุ่ม เพราะชวนชมชอบความชื้น รดวันละ 2 ครั้ง นอกจากนั้นควรเลือกกระถางให้เหมาะสมกับชวนชมต้นนั้นๆ หากเลือกกระถางเล็ก หรือใหญ่ เกินพอดี จะทำให้ต้นชวนชมเสียสมดุล
![4.วัสดุในการทำเครื่องปลูก และ ตามด้วย ปุ๋ยเร่งดอกชวนชม](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2020/09/4.วัสดุในการทำเครื่องปลูก-และ-ตามด้วย-ปุ๋ยเร่งดอกชวนชม.jpg)
ขั้นตอนการปลูกชวนชม
สูตรดินปลูกชวนชม ของคุณชวนพิศ
1.มูลวัว 1 กระสอบ ( เป็นมูลวัวข้ามปี เพราะมูลวัวข้ามปีจะไม่มีเม็ดวัชพืช)
2.ใบก้ามปู 1 กระสอบ
3.ลำพวนข้าว (เศษข้าวลีบ) 1 กระสอบ
4.ขุยมะพร้าว 1/2 กระสอบ
5.ทรายหยาบ 1/2 กระสอบ
6.แกลบเผา เล็กน้อย
7.กาบมะพร้าวสับ
วิธีทำ
1.นำใบก้ามปู 1 ส่วน มูลวัว 1 ส่วน ลำพวนข้าว 1 ส่วน นำทั้ง 3 อย่าง มาผสมกัน และหมักด้วยน้ำหมัก EM ในปริมาณ 5 ฝา หลังจากนั้น 3 เดือน ก็ได้ ดินหมักใบก้ามปูที่พร้อมใช้งานในขั้นตอนต่อไป
2.นำดินหมักใบก้ามปู 1 กระสอบ ขุยมะพร้าว 1/2 กระสอบ ทรายหยาบ 1/2 กระสอบ แกลบเผาอีกเล็กน้อย นำทั้งหมดมาผสมกัน จากนั้นนำมาขยี้ให้ละเอียดที่สุด ก็จะได้ที่พร้อมใช้งาน
การปลูกต้นชวนชม
1.นำกาบมะพร้าวสับรองก้นกระถาง
2.นำเศษใยขุยมะพร้าวมารองอีกชั้นหนึ่ง
3.นำดินมาใส่ในกระถางปลูก
4.นำต้นชวนชมลงดินปลูกจัดโครงสร้างของไม้
5.ตามด้วยออสโมโค้ท (ปุ๋ยละลายช้า)
การปลูกจะเน้นตามฟอร์มของไม้ และจัดช่องไฟของราก และปลูกเน้นตามกติกาการประกวด สวนชวนพิศปลูกไม้เน้นมีคอ เพราะจะทำให้ดูสง่า และสวยงาม
การเปลี่ยนดิน ประมาณ 5-6 เดือน เปลี่ยน 1 ครั้ง ในช่วงมีนาคม-เมษายน และช่วงกันยายน-ตุลาคม การเปลี่ยนไม้หน้าหนาวจะทำให้ไม้หยุดการเจริญเติบโต เพราะต้นไม้สะสมอาหารมามากพอแล้ว ฤดูหนาวจะทำให้ไม้เดินช้ามาก
![5.ชวนชมแฝด](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/5.ชวนชมแฝด.jpg)
การให้น้ำชวนชม และ ปุ๋ยเร่งดอกชวนชม
คุณชวนพิศจะใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ 13-13-13 หรือ 16-16-16 ปุ๋ยละลายช้า จะมีฤทธิ์อยู่ในดินได้ 3 เดือน ใช้วิตามิน B1 ผสมน้ำรด เพื่อกระตุ้นรากชวนชม การให้น้ำต้นชวนชมวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น และให้ตลอดทั้งปี รดน้ำให้เปียกชุ่ม เพราะว่าดินของเธอระบายน้ำได้ดีอยู่แล้ว เธอรับประกันว่าไม่เน่าแน่นอน และแนะนำว่าอากาศควรถ่ายเทได้สะดวก แสงแดดเป็นสิ่งที่สำคัญมาก ถ้าไม้โดนแดด 100% ทั้งวัน ไม้ชวนชมจะโตดีมาก และไม้ก็จะสังเคราะห์แสงได้ดี ทำให้ผิวไม้ เนื้อไม้ เจริญเติบโตได้ดี หากช่วงหน้าร้อน บ้านเราจะร้อนมาก ทำให้เกิดปัญหากับต้นชวนชมที่เรารัก คือ แดดจะเผาราก ควรหากระสอบป่านมาคลุมราก
![6.การจัดรากชวนชมต้องเว้นช่องไฟให้พอเหมาะ](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/6.การจัดรากชวนชมต้องเว้นช่องไฟให้พอเหมาะ.jpg)
การจัดรากชวนชม
ส่วนใหญ่จะดูตามฟอร์มของไม้ เพราะไม้แต่ละต้นมีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับว่าจะถึงจุดเด่นของไม้ต้นนั้นออกมาสไตล์ไหน เน้นรูปลักษณ์ของไม้ออกมาอย่างไร จะเป็นแบบรากโหย่ง แบบรากแผ่ พอรู้ลักษณะเด่นของแต่ละต้นก็นำมาจัดรากให้เหมาะสม
วิธีการจัดราก คือ ถอนต้นชวนชมออกจากกระถาง จากนั้นล้างรากให้สะอาด แขวนต้นชวนชมในอากาศเพื่อที่จะตกแต่งรากชวนชมได้ง่าย และสะดวก
![7.ต้นชวนชมขนาดเล็กนำมาตัดแต่งรากให้สวยงาม](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/7.ต้นชวนชมขนาดเล็กนำมาตัดแต่งรากให้สวยงาม.jpg)
การตัดแต่งรากชวนชม
การตัดแต่งรากจะตัดรากที่ซ้อนทับกันก็เอาออก คุณชวนพิศแนะนำว่าควรตกแต่งรากตั้งแต่ต้นชวนชมมีขนาดเล็ก หากตกแต่งรากตอนที่ต้นชวนชมมีขนาดใหญ่จะทำให้เกิดแผลเน่าง่าย และจะรักษาแผลยากกว่าตอนที่เป็นต้นเล็ก
ใช้ยากันเชื้อราผสมกับน้ำทาบริเวณแผลของต้นชวนชม บางครั้งใช้ปูนแดงทาบนแผล จะทำให้แผลหายเร็วขึ้น อีกวิธีหนึ่ง คือ ใช้ไคโตซานฉีดพ่นช่วย ทำให้แผลหายเร็ว และสมานแผลเร็วขึ้น
![8.ใช้เชือกฟางรั้งกิ่งแทนการเข้าลวด](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/8.ใช้เชือกฟางรั้งกิ่งแทนการเข้าลวด.jpg)
![การเข้าลวดชวนชมทำให้ฟอร์มของไม้สวยขึ้น](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/การเข้าลวดชวนชมทำให้ฟอร์มของไม้สวยขึ้น.jpg)
การเข้าลวดชวนชม
ชวนชมไทยโซโคของสวนชวนพิศจะไม่เข้าลวด แต่จะใช้วิธีการใช้เชือกฟางดึงรั้งกิ่งเอาไว้ หากเข้าลวดแล้วจะทำให้รูปทรงไม่เป็นธรรมชาติ ถ้าเป็นไม้ขนาดใหญ่ที่ไม่สามารถใช้เชือกฟางรั้งไว้ได้ก็จำเป็นต้องเข้าลวดก็มีเหมือนกัน ซึ่งการเข้าลวดชวนชมขึ้นอยู่กับฟอร์มของแต่ละต้น อย่าง พันธุ์ราชินีพันดอก ทางสวนจะเข้าลวดทุกต้น เพราะจะทำให้ดูสวยงาม สง่า สะอาดตา การเข้าลวด การจัดราก ก็ขึ้นอยู่กับความชอบของแต่ละคน แล้วก็อิงเกณฑ์การตัดสินในการแข่งขันด้วย
![9.จัดรากแบบโหย่ง](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/9.จัดรากแบบโหย่ง.jpg)
การขยายพันธุ์ชวนชม
สายพันธุ์ชวนชมที่คุณชวนพิศปลูกส่วนใหญ่เป็นพันธุ์ไทยโซโค ซึ่งนิยมขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเขี่ยผสมเกสรให้ต้นชวนชมติดฝัก เมื่อฝักแก่ก็นำเมล็ดมาเพาะ โดยใช้พีทมอสเป็นวัสดุเพาะ เมล็ดชวนชมจะงอกได้ประมาณ 99% เพราะพีทมอสผ่านการฆ่าเชื้อมาแล้ว แต่หากใช้วัสดุชนิดอื่นเพาะ เมล็ดชวนชมจะไม่งอกมากนัก เน้นการสร้างไม้ให้ดูสวยงาม
การปลูกเลี้ยงแบบธรรมชาติจะไม่ใช้สารเคมีในการเร่งต้นชวนชมให้โต ควบคุมรูปทรงของต้นชวนชมให้อยู่ในแบบที่เราต้องการ พอลูกค้าซื้อต้นชวนชมของสวนชวนพิศ ชวนชม ไป ลูกค้าเกิดความพอใจ ก็จะแนะนำสู่เพื่อนๆ ในวงการ ทำให้ชวนพิศ ชวนชม เป็นที่รู้จักโดยทั่วๆ ไป
![10.ชวนชม](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/10.ชวนชม.jpg)
ด้านตลาดชวนชม
คุณชวนพิศให้ข้อมูลว่าที่สวนปลูกชวนชมปริมาณไม่มากนัก เพื่อที่จะได้ควบคุมดูแลได้อย่างทั่วถึง ส่วนใหญ่จะโพสขายในเฟสบุ๊ค ซึ่งได้รับการตอบรับดีมาก เพราะกระแสชวนชมไม่มีตก ถ้าสวนมีไม้สวยๆ ก็จะได้ราคาดี ส่วนตลาดต่างประเทศ ประเทศไทยยังเป็นที่ 1 ในการปลูกเลี้ยงชวนชม ลูกค้าต่างประเทศจะเข้ามาติดต่อซื้อจากเรา ลูกค้าจะเป็นกลุ่มประเทศมาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ อินเดีย บังคลาเทศ ลาว และโซนยุโรป
ราคาชวนชมของสวนชวนพิศเริ่มตั้งแต่หลักร้อยพวกที่เป็นไม้เล็ก จนถึงหลักหลายหมื่นบาท ซึ่งชวนชมเป็นงานอดิเรกที่สร้างเงินให้เจ้าของได้มากพอสมควร
![11.อาราบีคัม](https://www.palangkaset.com/wp-content/uploads/2018/01/11.อาราบีคัม.jpg)
ฝากถึง…ผู้ปลูกเลี้ยงชวนชม
“ขอเป็นกำลังใจให้ทุกๆ ท่านที่หลงเสน่ห์ชวนชม ทั้งมือเก่า และมือใหม่ คุณ ชวนพิศถือว่าชวนชมเป็นสมาชิกในครอบครัวของเรามาตลอด ถึงแม้จะเพิ่งเริ่มเลี้ยงมาไม่นาน เมื่อเรารู้จักเขาจริงๆ แล้วเรียนรู้ด้วยตัวของเราเอง ปรับประยุกต์ใช้ในสิ่งที่รู้มา หรือยังไม่รู้มาก็ตาม
“ผลรับที่ได้น่าจะเป็นความสุขของผู้เลี้ยงชวนชมทุกท่าน มีความหวังให้เขาสวยงามตามจินตนาการของแต่ละท่านอยู่แล้ว “เว้นแต่ว่าท่านจะมองเห็นความสวยงามของเขาออกมามากน้อยเพียงใดเท่านั้น ทั้งท่านที่เลี้ยงไม้เพื่อประกวด เลี้ยงเพื่อสะสม เลี้ยงเพราะความรัก ก็ตาม แต่บทสรุปของการเลี้ยงชวนชม คือ ความสุข ที่ชวนชมมอบให้กับเจ้าของของมันเอง”
ขอขอบคุณ คุณชวนพิศ บุญพันธ์ 119/1 ม.2 ต.ซาง อ.เซกา จ.บึงกาฬ 38150 โทร 08-1872-0536