ณัฏฐกิตติ์ ของทิพย์ อธิบดีกรมการข้าว มุ่งส่งเสริมข้าวอินทรีย์รักษ์โลก

งานวันข้าวและชาวนา เมื่อ 5 มิถุนายน 2566 กรมการข้าว โดย นายณัฏฐกิตติ์ ของทิพย์ อธิบดี ได้จัดงานโชว์การแปรรูปข้าวเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ของภาคเอกชน และของกรม โดยเฉพาะข้าวปลอดสาร และข้าวอินทรีย์ โดยมี รมต.เกษตร มาเป็นประธานเปิดงาน

การปลูกข้าว

คุณณัฏฐกิตติ์ เปิดเผยกับ “พลังเกษตร” ว่า วันนี้ภาครัฐ และเอกชน ต้องร่วมมือกันในการพัฒนา ธุรกิจข้าวไทย เพื่อให้ทุกฝ่ายอยู่รอด วันนี้ชาวนามีปัญหาเรื่องต้นทุนการผลิตและปริมาณผลผลิต/ไร่ต่ำ สาเหตุเพราะเกษตรกรส่วนหนึ่งยังเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้เองซ้ำๆ เกิน 3 ปี ทำให้เมล็ดพันธุ์ด้อยคุณภาพลง หรือแม้แต่การหาซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวตามร้านในพื้นที่ ซึ่งบางครั้งอาจไม่มีคุณภาพ ไม่ได้มาตรฐาน มีเมล็ดข้าววัชพืชติดมาด้วย กลายเป็นปัญหาสำหรับเกษตรกร ซึ่งเกษตรกรส่วนใหญ่ยังเข้าไม่ถึงเมล็ดพันธุ์คุณภาพ ทางกรมฯ จึงมุ่งเน้นส่งเสริมให้เกษตรกรใช้เมล็ดพันธุ์ที่มีคุณภาพ และเป็นสายพันธุ์ที่ตลาดต้องการ ซึ่งมีจำหน่ายที่ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าว

การปลูกข้าวได้ผลดี มีกำไร ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง  อาทิ คุณภาพดิน ปริมาณน้ำและคุณภาพน้ำ  เทคโนโลยี ปัจจัยการผลิตธาตุอาหาร แต่สิ่งที่สำคัญที่สุด ก็คือ เมล็ดพันธุ์ดีที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ มีความต้านทานต่อโรคและแมลง และให้ผลผลิต/ไร่สูง

การผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว

“สำหรับเมล็ดพันธุ์ข้าว ทั้งเอกชน สหกรณ์ รวมแล้วผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว 5 แสนตัน ที่เหลือเป็นศูนย์ข้าวชุมชนทั่วประเทศที่ได้รับการสนับสนุนจากกรมฯ ผลิตได้ประมาณ 2 แสนตัน ผมมีนโยบายว่าถ้าเป็นไปได้ เราจะทำให้เมล็ดพันธุ์ข้าวเราราคาต่ำ ไม่สูงมาก เพื่อให้เกษตรกรเข้าถึงแหล่งเมล็ดพันธุ์ที่ดีได้ ซึ่งจะมีเมล็ดพันธุ์จำหน่ายให้เกษตรกรทุกหมู่บ้าน

ฉะนั้นการเข้าถึงเมล็ดพันธุ์จะง่ายขึ้น เร็วขึ้น แล้วก็เป็นประโยชน์กับผู้ส่งออก เพราะสามารถแยกโซนได้ว่าตำบลนี้-หมู่บ้านนี้ ปลูกข้าวชนิดนี้อย่างเดียว เป็นการแบ่งโซนการปลูกข้าวแต่ละสายพันธุ์ไปในตัว ข้าวที่ชาวนาพื้นที่นั้นๆ ผลิตได้ก็จะมีความบริสุทธิ์ขึ้น ตอนนี้ผมสั่งผลิตข้าว 81, 91 และ 101 เพราะตลาดมาแล้ว ผมสั่งเมล็ดพันธุ์ 40 ตัน เป็นพันธุ์หลัก 1 ตัน ข้าว 90 กว่าวัน เดือน ก.ย., ต.ค. ก็ได้แล้ว

บริษัทที่ส่งออกข้าวมาหาผม ต้องการข้าวตัวนี้เยอะ แต่เราไม่มีให้ ผมสั่งผลิตข้าวสารออกมา มี.ค., เม.ย. ถือว่าลัดแล้ว ข้าวตัวนี้อยู่ที่ศูนย์ของเรา จะเอาที่ไหนบอกมา ภาคเอกชนจะแบ่งให้ มีเมล็ดพันธุ์ในสต๊อกมาเอาได้เลย ต่อไปผมไม่กลัวเมล็ดพันธุ์เหลือ เพราะมีถุงไนโตรเจนเก็บได้ 3 ปี เมล็ดพันธุ์หลักตัวไหนขาด สั่งเสร็จก็นำไปใส่ถุง ถุงละตัน เก็บไว้ในโกดัง” อธิบดี เปิดเผยถึงแนวทางการผลิตเมล็ดพันธุ์หลัก

ถุง 1 ตัน ที่มีความหนา ดึงออกซิเจนออก แล้วเติมไนโตรเจน ไม่ให้ข้าวหายใจ เก็บไว้ได้ 3 ปี โกดังมีเยอะ ไม่ต้องห่วง ขณะนี้ได้ทดลองทำที่จังหวัดสุโขทัย

ดังนั้นเมื่อราคาเมล็ดพันธุ์หลักมันขึ้น-ลงเร็ว ก็ไม่ต้องกลัว จังหวะเมื่อราคาขึ้นค่อยขาย และต่อไปเมล็ดพันธุ์หลักจะไม่ขาด ไม่เกิน เจ้าหน้าที่ในศูนย์วิจัยฯ บางคนขาดรายได้ไปเยอะแน่นอน โดยเฉพาะ ข้าวหอมมะลิ เขตอีสาน และสหกรณ์การเกษตรทั้งหลายสามารถซื้อไปทำ “พันธุ์ขยาย” ได้เต็มที่ การใช้นวัตกรรมด้วยถุงเก็บไนโตรเจน จึงเป็นวิธีแก้ปัญหาและพัฒนาเมล็ดพันธุ์ได้อย่างดี

ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายผลผลิตข้าว

เมื่อถามถึง ข้าวเวียดนาม อธิบดียืนยันว่า ข้าวของเราระยะเวลาปรับปรุงพันธุ์แต่ละชนิดไม่เกิน 4 ปี ก็ปล่อยออกมาแล้ว ข้าวเวียดนามความเสถียรของข้าวสู้ไทยไม่ได้เรื่องของคุณภาพแป้ง ปลูกไปนานๆ คุณภาพจะต่ำลง เพราะเขาใช้วิธีการเน้นอายุสั้น 90 วัน แป้งยังไม่เซทตัวเลย ข้าวจะคุณภาพดี แป้งต้องดีด้วย ระยะเวลาห่างกัน 5-10 วัน ไม่มีปัญหา คุณภาพเขาสู้เราไม่ได้ เขาเน้นผลิตเร็ว ผลผลิต/ไร่ สูง แต่พอมาเป็นข้าวแห้ง สู้เราไม่ได้

ที่เวียดนามต้องเร่งผลิตพันธุ์ข้าว เพราะปริมาณน้ำเยอะ ถ้าคนไทยไม่ไปช่วยเวียดนามผลิต และข้าราชการไทยเข้มงวดในการนำเข้าข้าวเวียดนามสู้ไทยไม่ได้ แม้แต่การส่งออกข้าวของเขาก็ต้องพึ่งไทย “เรื่องคุณภาพข้าว ท้าได้เลย รัฐไทยไม่ได้ข้าวเขา เอาเร็วๆ เอาผลผลิต/ไร่สูงข้าวสด แต่ถ้าเป็นข้าวแห้ง คุณภาพหุงต้มไม่ดี” อธิบดี ฟันธง

การส่งเสริมการแปรรูปข้าว

สำหรับงานข้าวและชาวนา 2566 ทางกรมมุ่งส่งเสริมการแปรรูป เพิ่มมูลค่าข้าว เพราะทำได้หลายอย่าง แม้แต่ เวชสำอาง น้ำมันรำข้าว จากข้าว ก็ทำได้ ไม่ใช่กระจุกอยู่ เครื่องดื่ม อย่างเดียว

ที่สำคัญ คือ จะส่งเสริม ชาวนา ให้ปลูกข้าวปลอดภัยจากสารพิษได้อย่างไร??

ต้องเน้นสายพันธุ์ที่หอม และปลอดภัย ทั้งผู้บริโภค ทั้งผลิตภัณฑ์ และคนทำด้วย “วันนี้ถ้าเป็นสินค้าออแกนิคจริงๆ และเป็นสินค้าที่รับประกันได้ว่าผลิตจากที่นี่ ต้องไปพัฒนาเรื่องต้นตอของข้าวว่าปลูกที่ไหน คนอยากสืบค้นข้อมูล เพราะต่อไปการค้าจะสูงมาก” อธิบดี ให้ความเห็นถึงอนาคตข้าวปลอดภัย

เมื่อโลกเข้าสู่ยุค โลกเดือด อธิบดีบอกว่า ประเทศไทยต้องผลิต ข้าวรักษ์โลก ขายคาร์บอนเครดิต ทั้งชาวนา โรงสี และ ผู้ส่งออก ต้องร่วมมือกันทำงาน “เทรนด์นี้มาแน่นอน วันนี้กรมการข้าวทำอะไร ต้องตอบให้ได้ เราจึงต้องมีบูธรักษ์โลกข้าว คาร์บอนต่ำ” อธิบดี เปิดเผยถึงการโชว์บูธในงานวันข้าวฯ 66

อ้างอิง : นิตยสารพลังเกษตร ฉบับที่ 35