ที่ ต.บางสมบูรณ์ อ.องครักษ์ จ.นครนายก ชาวบ้านที่นี่ประกอบอาชีพทำเกษตรเป็นส่วนมาก ทั้งสวนผลไม้ และเลี้ยงสัตว์น้ำ ได้แก่ บ่อปลา และบ่อกุ้ง และที่สร้างชื่อให้กับพื้นที่แห่งนี้ บริษัท ล้อมรักออร์แกนิคฟาร์ม จำกัด บ่อเลี้ยงกุ้งจำนวนกว่า 25 บ่อ ภายใต้เนื้อที่หลายร้อยไร่ บริหารโดย คุณธนาตย์ เหง่าหลี (คุณอเล็กซ์) วิธีการเลี้ยงกุ้ง
การจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้การเลี้ยงกุ้งอินทรีย์
“ล้อมรักออร์แกนิคฟาร์ม” ปัจจุบันถือเป็นศูนย์การเรียนรู้การเลี้ยงกุ้งอินทรีย์ ให้หน่วยงาน รวมถึงพี่น้องเกษตรกร และประชาชนที่สนใจการเลี้ยงกุ้ง สามารถเข้ามาเยี่ยมชมศึกษาดูงาน เพื่อนำไปต่อยอดองค์ความรู้ไปพัฒนาฟาร์มกุ้งของเกษตรกรแต่ละราย ภายใต้การสนับสนุนของ สภาเกษตรกรจังหวัดนครนายก และประมงจังหวัดนครนายก
ทั้งนี้ล้อมรักออร์แกนิคฟาร์ม ภายใต้วิสัยทัศน์ และเป้าหมายของคุณธนาตย์ที่ต้องการยกระดับการเลี้ยงกุ้งและเก็บเกี่ยวผลผลิต ในที่นี้ คือ “กุ้งขาว” ที่ได้คุณภาพมาตรฐาน ให้มีความปลอดภัยทางด้านอาหาร (Food Safety) เพื่อธุรกิจการส่งออกไปต่างประเทศ เป็นที่ยอมรับสู่เวทีโลก
สิ่งที่ฉีกกฎของการทำเกษตร และสร้างความตื่นตะลึงให้กับแวดวงคนเลี้ยงกุ้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนเลี้ยงกุ้งในพื้นที่ที่มีต่อคุณธนาตย์ นั่นคือ การเลี้ยงกุ้งแบบอิงธรรมชาติ หรือ “เลี้ยงกุ้งแบบอินทรีย์” โดยคุณธนาตย์ใช้เวลาในการศึกษาเรียนรู้การเลี้ยงกุ้ง การทำบ่อ ฯลฯ และลงมือปฏิบัติอย่างจริงจัง ภายในระยะเวลาเพียงแค่ 1 ปีเท่านั้น (พฤษภาคม 2560 จนถึงปัจจุบัน) กระทั่งประสบผลสำเร็จเป็นอย่างสูง ซึ่งต่อมาได้มีคณะศึกษาดูงานจากทั้งในประเทศและต่างประเทศเข้ามาเยี่ยมชมล้อมรักออร์แกนิคฟาร์มแห่งนี้ เรียกว่าหัวกระไดไม่แห้งเลยทีเดียว
สิ่งที่เซอร์ไพรส์อีกอย่าง คือ เดิมทีคุณธนาตย์ไม่ใช่เกษตรกร แต่อยู่ในวงการของการก่อสร้าง ในเรื่องเกษตรถือว่า “เริ่มจากศูนย์” ไม่มีความรู้เรื่องทำเกษตรใดๆ ทั้งสิ้น ยิ่งการเลี้ยงกุ้งที่เป็นสัตว์น้ำที่เลี้ยงและดูแลยากที่สุดแล้วนั้นยิ่งไม่ต้องพูดถึง โดยประวัติพอสังเขปของคุณธนาตย์ย้อนกลับไปจบทางด้านวิศวกรรมศาสตร์ คร่ำหวอดและทำงานทางด้านก่อสร้างอสังหาริมทรัพย์มาโดยตลอดครึ่งชีวิตก็ว่าได้
ทว่าคนเราทุกคนย่อมถึงจุดอิ่มตัวของชีวิตและหน้าที่การงานไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง ทำให้คุณธนาตย์ ตัดสินใจเลือกทางเดินใหม่ให้กับชีวิตอีกครั้ง โดยส่วนตัวคุณธนาตย์มีเป้าหมายชีวิตอยู่แล้ว คือ การทำเกษตรในช่วงอีกครึ่งหนึ่งของชีวิต กระทั่งเวลา โอกาส และเงินทุน ประจวบเหมาะจึงได้ซื้อที่ดินจำนวนหนึ่งใน ต.เขาพระ และหันหลังให้กับวงการก่อสร้าง มุ่งสู่อาชีพเกษตรกรอย่างเต็มตัว
จุดเริ่มต้น วิธีการเลี้ยงกุ้ง อิงธรรมชาติ
“ผมเริ่มต้นจากการทำสวนผลไม้ ปลูกผัก ปลูกกล้วย ปลูกมะนาว และเลี้ยงปลาเบญจพรรณ ฯลฯ ซึ่งทุกอย่างทำแบบอินทรีย์ ไม่ใช้เคมี เพราะผมเชื่อว่าผู้บริโภคในยุคปัจจุบันมีความตระหนักและให้ความสำคัญในเรื่อง Food Safety สูงมาก
อย่างไรก็ตามคนเราก่อนจะสำเร็จย่อมต้องล้มเหลวมาก่อน ผมก็เช่นกันเคยลงทุนเลี้ยงปลาแต่ไม่ประสบผลสำเร็จ อาจจะเพราะตอนนั้นเรายังอ่อนประสบการณ์ จึงคิดเปลี่ยนมาเลี้ยงกุ้ง โดยเป็นจังหวะที่สภาเกษตรกรฯ เชิญชวนให้ไปดูงานจากอาจารย์เดชา บรรลือเดช (อ.ต้อย) ที่ศูนย์การเรียนรู้การเลี้ยงกุ้งอิงธรรมชาติ ที่ อ.สามร้อยยอด จ.ประจวบคีรีขันธ์ ผู้มีความเชี่ยวชาญการออกแบบและเลี้ยงกุ้งแบบอิงธรรมชาติที่ได้มาตรฐาน
ส่งผลให้ผมจุดประกายอยากที่จะเลี้ยงอย่างจริงจัง จึงกลับมาประยุกต์ออกแบบขุดบ่อ และศึกษาเพิ่มเติมจากผู้รู้ และสื่อออนไลน์ จนเป็นที่มาของล้อมรักออร์แกนิคฟาร์ม” คุณธนาตย์กล่าว
การบริหารจัดการบ่อเลี้ยงกุ้งขาว
ปัจจุบันคุณธนาตย์เพาะเลี้ยงกุ้งขาวเป็นส่วนมาก เนื่องจากตลาดต้องการสูง และสามารถควบคุมต้นทุนการเลี้ยง และสังเกตการเลี้ยงได้ดีกว่ากุ้งก้ามกราม โดยใช้ลูกกุ้ง “Super PL” หลักการเลี้ยงใช้เวลาประมาณ 70 วัน นั่นหมายถึง ใน 1 ปี เลี้ยงได้ 4 ครอป โดยอัตรารอดสูงถึง 90% หรือผลผลิต/บ่อ/ไร่ เฉลี่ยประมาณ 1 ตันครึ่ง
สำหรับการออกแบบบ่อเลี้ยงกุ้ง คุณธนาตย์ใช้รูปแบบมาจากศูนย์การเรียนรู้การเลี้ยงกุ้งอิงธรรมชาติของ อ.เดชา บรรลือเดช และจากที่ไปศึกษาดูงานตามสถานที่ต่างๆ แล้วนำมาปรับปรุงให้เหมาะสมกับบริบทพื้นที่ ดิน น้ำ สภาพภูมิประเทศของตน ยกตัวอย่าง เช่น การขุดบ่อลึกไม่เกิน 1.50 เมตร พื้นข้างล่างเป็นดิน เป็นพื้นสโลป มีการวางระบบและต่อท่อดูดจำพวกตะกอน สนิมจากก้นบ่อขึ้นมา
ขั้นตอนการเตรียมบ่อ คุณธนาตย์ได้อธิบายว่าอันดับแรกให้เช็คค่าดิน โดยเฉพาะค่า pH ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม คือ 5.5 ขึ้นไป โดยใช้ใช้แมกนีเซียมออกไซด์ในการปรับค่าดินเปรี้ยวให้น้อยลง จากนั้นดันน้ำเข้าบ่อผ่านถุงกรองละเอียด 200 ไมครอน ปล่อยน้ำสูงประมาณ 80 ซม. จากนั้นใส่กากชา 10 กิโลกรัม เพื่อกำจัดปลา และใช้โซ่หรือคราดลากให้ทั่วทั้งบ่อเพื่อปรับหน้าดิน และช่วยเร่งขบวนการย่อยสลายสารอินทรีย์ (เลน) ที่ตกค้าง และช่วยลดเมือกฟิล์มหน้าดินได้อีกด้วย แล้วจึงเติมแร่ธาตุให้เหมาะสม
เมื่อเตรียมบ่อเสร็จแล้วขั้นตอนต่อมา คือ การสร้างอาหารธรรมชาติ เพื่อให้ลูกกุ้งในระยะแรก ซึ่งคุณธนาตย์จะใช้รำบดละเอียดคุณภาพนำมากรองผ่านตาข่ายตาถี่ นำเศษข้าวและแกลบออก อัตราการใช้ รำ 100 กิโลกรัม ต่อพื้นที่ 1,000 ลูกบาศก์เมตร ผสมกับโซเดียมไบคาร์บอเนต 20 กิโลกรัม และจุลินทรีย์ 500 มิลลิลิตร หมักทิ้งไว้ 24-48 ชั่วโมง โดยจะมีการกวนถังเป็นช่วงเพื่อไม่ให้ฟองล้นถัง เมื่อครบเวลาแล้วนำรำหมักที่ได้ไปสาดให้ทั่วบ่อในขณะที่น้ำมีการเคลื่อนไหว ซึ่งวิธีการนี้ภายใน 3-5 วัน จะเกิดอาหารธรรมชาติ หรือหนอนแดง จำนวนมากภายในบ่อ
การให้อาหารลูกกุ้ง
ในส่วนการลงลูกกุ้ง คุณธนาตย์ปล่อยลูกกุ้งเฉลี่ย 80,000-100,000 ตัว/ไร่ ในบ่อที่มีอาหารธรรมชาติ อาทิ หนอนแดง เป็นต้น เพื่อให้เป็นอาหารลูกกุ้งในช่วง 15 วันแรก ในช่วง 15 วัน จะมีการให้อาหารในยอบ้างเล็กน้อย เพื่อดูว่ากุ้งเข้ามากินอาหารหรือไม่ หากกุ้งเข้ามากินแสดงว่าอาหารธรรมชาติในบ่อหมดแล้ว จะเริ่มเดินอาหาร
โดยเริ่มที่อาหารกุ้งเบอร์ 2 เป็นหลัก ปริมาณการให้เริ่มที่ 5 กิโลกรัม/กุ้ง 100,000 ตัว/วัน ในช่วงนี้คนงานเริ่มคอยเช็คอาหารทุกชั่วโมง เพื่อดูปริมาณการกินอาหารของกุ้ง หากอาหารหมดเร็ว ในมื้อถัดไปจะเพิ่มอาหารขึ้นครั้งละครึ่งกิโลกรัม จนกว่ากุ้งจะกินอาหารเหลือจึงลดปริมาณลงมาจนอยู่ในจำนวนที่ดีที่สุด
และจึงบรรจุอาหารลงในเครื่อง Auto-Feed ได้ แต่ในอาหารทุกมื้อจะต้องนำจุลินทรีย์ฝาขาว หมักกับถั่วเหลือง และน้ำมะนาวหมักจุลินทรีย์ผสมกับอาหาร ทิ้งไว้ 6 ชั่วโมง ทุกครั้ง เพื่อกระตุ้นการกินของกุ้ง และจุลินทรีย์จะช่วยในเรื่องระบบการย่อยของกุ้ง จะช่วยรักษาคุณภาพอีกด้วย
ปัญหาและอุปสรรคในบ่อกุ้ง
ทั้งนี้ในช่วงที่เลี้ยงหากพบว่าสีน้ำล้ม จะต้องรีบเติมน้ำและปรับน้ำใหม่ ดูดน้ำทิ้ง 50% ของบ่อ และเอาน้ำใหม่เข้าไป เติมทุกๆ 7 วัน ครั้งละ 10 ซม. พอครบ 1 เดือน น้ำจะอยู่ที่ระดับ 1.20 เมตร หลังจากนั้นถึงถอยลง 10 ซม. และเติมน้ำเข้าไปอีก 20 ซม. เพื่อถ่ายน้ำ และเพื่อกระตุ้นให้กุ้งลอกคราบด้วย ระหว่างนั้นให้ทำการดูดเลนออกเรื่อยๆ
“ส่วนตัวผมจะมีพนักงานในฟาร์มคอยทำหน้าที่ตรวจวัดระดับน้ำทุกวัน เช้า และเย็น โดย ค่า pH อาจจะมีแกว่งบ้าง เราจึงต้องมีการตรวจวัดน้ำทุกวัน โดยส่วนตัวผมใช้จุลินทรีย์ฝาแดงหมักกับรำอ่อน ให้มีสารอาหารในน้ำให้กุ้งกิน และควบคุม pH ของน้ำไม่ให้แกว่งมากเกินกว่า 0.5 ในรอบ/วัน
ทางด้านปัญหาเรื่องโรค ปกติจะพบบ้าง คือ โรคขี้ขาว ซึ่งจะใช้ขมิ้นผสมอาหารเป็นหลัก และเพิ่มมะนาวผสมเข้าไป เพื่อให้ลำไส้กุ้งเป็นกรด โดยเราใส่จุลินทรีย์ทุกๆ บ่อกุ้ง จะเป็นจุลินทรีย์ก้อน เป็นสูตรของผมที่ทำการหมักขยายเชื้อเอง โดยต่อไร่ผมใช้ประมาณ 20 ก้อน” คุณธนาตย์กล่าวเสริม
ด้านตลาดและช่องทางจำหน่ายกุ้ง
ด้านการตลาดและช่องทางจำหน่ายกุ้งของล้อมรักออร์แกนิคฟาร์ม คุณธนาตย์บอกว่ามีลูกค้าประจำเข้ามารับซื้อถึงหน้าฟาร์ม ซึ่งเป็นกลุ่มแพกุ้งเป็นส่วนใหญ่ ทั้งนี้ในอนาคตอย่างที่กล่าวไว้ว่ามุ่งเน้นเรื่องการสร้างแบรนด์และทำตลาดให้เป็นผลิตภัณฑ์ Safety Food ขึ้นห้างสรรพสินค้าชั้นนำ ซึ่งการันตีได้ 100% ว่า ล้อมรักออร์แกนิคฟาร์ม เลี้ยงกุ้งแบบอิงธรรมชาติ ไร้สารเคมีปนเปื้อน 100% และสามารถตรวจสอบย้อนกลับไปได้ในทุกๆ ขั้นตอน
ฝากถึงเกษตรกรผู้สนใจ วิธีการเลี้ยงกุ้ง อินทรีย์
ในตอนท้ายคุณธนาตย์ยังกล่าวฝากถึงเกษตรกรผู้เลี้ยงกุ้งด้วยว่าส่วนตัวผมคิดว่าจะทำอะไรก็แล้วแต่ต้องทำจริงจัง ต้องโฟกัสกับสิ่งที่ทำ แล้วจะสำเร็จทุกอย่าง สำหรับส่วนตัวของผมถึงวันนี้ล้อมรักออร์แกนิคฟาร์มประสบผลสำเร็จในระดับหนึ่ง แต่เรายังต้องพัฒนาต่อไป
ส่วนตัวมองว่า สุขอยู่ตรงไหน เอาที่เรามีความสุข ผมมองว่าถ้าเรามีความสุขกับสิ่งที่ทำอยู่ตรงหน้าแล้ว เช่น มองหาธุรกิจที่เราสร้างเดินต่อไปได้ มีเวลาให้กับตัวเอง ครอบครัว และทีมงาน ผมว่าก็พอใจแล้ว ทั้งนี้อาชีพเลี้ยงกุ้งสามารถดูเป็นตัวอย่างได้ แต่ไม่สามารถเลียนแบบทำตามได้ทุกอย่างเป็นไปไม่ได้ เพราะฉะนั้นเกษตรกรต้องรู้จักนำไปประยุกต์ พัฒนาให้เหมาะสมกับการเลี้ยงของแต่ละคน จึงจะประสบความสำเร็จในแบบฉบับของตนเองอย่างแท้จริง
ขอขอบคุณข้อมูล บริษัท ล้อมรักออร์แกนิคฟาร์ม จำกัด คุณธนาตย์ เหง่าหลี โทร : 087-553-9555 155 หมู่ 9 ต. เขาพระ อ.เมือง จ.นครนายก 26000 67 หมู่ 13 ต.บางสมบูรณ์ อ.องครักษ์ จ.นครนายก 26120
