การที่จะมีธุรกิจเป็นของตนเองและประสบความสำเร็จได้นั้นเป็นเรื่องที่ยากยิ่งกว่า บางคนเมื่อเห็นอุปสรรคแล้วก็มีความท้อแท้ ไม่กล้าจะฝันต่อ แต่ก็มีอีกหลายคนที่ไม่คิดเช่นนั้น กลับพยายามที่จะสร้างธุรกิจเป็นของตนเองให้จนได้
เช่นเดียวกับ คุณภิญญดาพัชญ์ รินทร์รัชพงศ์ หรือคุณวัลย์ เจ้าของ ร้านต้นไม้ สวนไม้งาม อยากเป็นเจ้านายตัวเอง อยากมีธุรกิจเป็นของตนเอง โดยการทำร้านขายต้นไม้
จุดเริ่มต้นเปิด ร้านขายต้นไม้
คุณวัลย์เล่าจุดเริ่มต้นที่เข้ามาลงทุนเปิดร้านว่า “ตอนนั้นเห็นน้องสาวทำร้านขายต้นไม้ ทำให้เรามองว่าการมีธุรกิจเป็นของตัวเองดีกว่าทำงานเป็นลูกจ้างเขา เป็นอาชีพอิสระ ทำให้เรามีเวลามากกว่าไปทำอย่างอื่นได้ เพราะเราเคยทำงานเป็นลูกจ้าง ทำงานในห้างสรรพสินค้ามาก่อนเมื่อ 15 ปีที่แล้ว
“ถามว่า..อาชีพนี้ดีไหม..?? ถือว่าดี แต่ก็เหนื่อยพอสมควร การไปซื้อต้นไม้แต่ละครั้ง ไม่ใช่ว่าไปร้านเดียวแล้วได้ของครบทุกอย่าง จะต้องไปเดินเลือกดูหลายๆ ร้าน เพราะบาง ร้านต้นไม้ ไม่สวย ต้นโทรม ก็ต้องคัดเลือกต้นเอา บางร้านไม่มีของที่เราต้องการ และเราไม่ได้ขายต้นไม้อย่างเดียว ยังมีเครื่องมือทำสวน กระถาง ดิน หิน กรวด ปุ๋ย รูปปั้นแต่งสวนด้วย”
หลายเสียงอีกเช่นกันที่อยากมีร้านเล็กๆ น่ารักๆ สักร้านเป็นของตัวเอง ถ้าพูดกันตรงๆ ก็ต้องบอกว่าสมัยนี้ร้านเล็กๆ มีคู่แข่งเยอะมาก เดินไปทางไหนก็มีร้านขายต้นไม้เต็มไปหมด ถ้าเราจะลงไปแข่งในสนามก็ต้องทำใจไว้ว่าส่วนแบ่งตลาดก็ต้องมีมากขึ้น แหล่งเงินได้ของเราก็อาจจะน้อยลง
ยิ่งถ้าเราไม่มีจุดแตกต่าง หรือเอกลักษณ์ ที่จะสามารถชูเป็นจุดเด่นของร้านขึ้นมาได้ก็ยิ่งเสี่ยง ในขณะที่ราคาขายจำเป็นจะต้องล้อไปกับราคาตลาด ไม่สามารถตั้งราคาสูงกว่ากันได้มาก ทำให้เมื่อคิดคำนวณต้นทุนแล้วอาจจะเหลือส่วนที่เป็นกำไรออกมาไม่มาก
อย่างร้านสวนไม้งาม มีรูปแบบการขาย ราคาเริ่มต้นที่ 10 บาทสำหรับไม้เล็ก ขายได้กำไรไม่มาก “เพราะการรับซื้อมาขายต่อ เวลาซื้อจะใช้ปริมาณจำนวนต้นต่อรองราคากับแม่ค้าอย่างน้อย 30 ต้น ทำให้เราพอมีกำไรอยู่บ้าง แต่ก็มีความเสี่ยง เพราะต้นไม้แต่ละต้นไม่ใช่ว่าจะขายได้ทุกต้น และอย่างไม้พวกที่มีอายุสั้นจะอยู่ได้ 2-3 เดือน ขึ้นอยู่กับการดูแลรักษา ไม้บางชนิดไม่สามารถนำมาเพาะต่อได้ อย่าง ดาวเรือง และแพงพวย ตายแล้วตายเลย แต่ไม้บางชนิด เช่น กุหลาบ สามารถนำมาพักไว้ แล้วตัดแต่ง ใส่ปุ๋ย กระทั่งออกดอกก็นำออกขายได้อีก” เพื่อลดความเสี่ยงบางส่วน เจ้าของร้านบอกว่าจะไม่รับมาครั้งละมากๆ เช่น ต้นกุหลาบ จะรับซื้อมาประมาณ 10 ต้น ไม่เหมือนอย่างไม้กระถางที่ใช้สำหรับจัดสวนจะขายได้ตลอด
การบำรุงดูแลรักษาต้นไม้
การดูแลต้นไม้ภายในร้าน ต้องมีการหมุนเวียนระหว่างไม้เก่าและไม้ใหม่ในร้านให้ดี ปัญหาเรื่องโรคและแมลงก็หมดกังวล แต่หากพบไม้โทรม มีอาการใบเหลือง ต้องทำการตัดแต่ง และเปลี่ยนดินใหม่ ใส่ปุ๋ยบำรุงต้นให้กลับมาสมบูรณ์ แข็งแรง
การปลูกเลี้ยงและดูแลรักษาขึ้นอยู่กับประเภทไม้ดอกไม้ประดับว่าเป็นพืชแบบไหน ใช้ดินอะไรปลูกถึงจะดี เนื่องจากต้นไม้แต่ละต้นมีการปฏิบัติดูแลรักษาแตกต่างกัน เช่น ประเภทไม้ดอก คุณวัลย์เจ้าของร้านแนะนำให้ใช้ดินผสมใบก้ามปู, ประเภทผักสวนครัว จะใช้ดินผสมขุยมะพร้าว
และถ้าปลูกในกระถางไม่ควรใส่ดินแน่นจนเกินไป รากเดินไม่ดี จะทำให้ต้นแคระแกร็น, ประเภทไม้แขวนนิยมใช้กาบมะพร้าว ให้ระบายน้ำและอากาศดี เช่น เดฟ จะดูแลง่าย แค่มีน้ำอย่างเดียวก็เพียงพอ อย่าใส่ปุ๋ยมากเกินไป ต้นจะเน่าง่าย และประเภทไม้ใบสามารถปลูกเลี้ยงในร่ม หรือร่มรำไรก็ได้ หากถูกแสงแดดจัดใบจะไหม้แห้ง ไม้ประเภทนี้มีค่อนข้างหลากหลาย ทั้งสีสัน และรูปทรงของใบ อีกทั้งยังมีชื่อเป็นมงคลอีกด้วย
“ลูกค้าน้อยคนจะถามเรื่องการดูแลรักษา ส่วนใหญ่จะไม่ค่อยถามว่าต้องเลี้ยงในดินแบบไหน ใส่ปุ๋ยอะไร อย่างน้อยๆ ควรใส่ทุก 15 วัน/ครั้ง ปุ๋ยสูตร 16-16-16 และหากต้นสมบูรณ์ดี ใบงาม จะให้ปุ๋ยสูตร 8-24-24 เพื่อให้ต้นออกดอก”
การจำหน่ายต้นไม้
ร้านสวนไม้งามแห่งนี้จำหน่ายต้นไม้เน้นความหลากหลาย มีทั้งไม้เล็ก ไม้กระถาง ไม้มงคล และไม้แขวน มีตั้งแต่ขนาดเล็ก ขนาดกลาง และขนาดใหญ่สุดจะเป็นพวกหมาก เช่น หมากแดง หมากเหลือง เป็นต้น และต้นโมก เจ้าของร้านบอกว่าคนนิยมปลูกเลี้ยงต้นไม้ขนาดเล็ก อาจเป็นเพราะคนเมืองมีข้อจำกัดเรื่องพื้นที่ แต่หากลูกค้าต้องการไม้ขนาดใหญ่ เช่น ปาล์มชนิดต่างๆ สามารถสั่งสินค้าที่ทางร้านไม่มีสต๊อกสินค้าไว้ได้ เป็นแบบพรีออเดอร์
ลูกค้าส่วนใหญ่เป็นคนเมือง เช่น พนักงานออฟฟิศ เด็กนักเรียน และผู้คนที่ผ่านไปมา หรือผู้ที่สนใจต้นไม้ ไม้จัดสวนต่างๆ เป็นต้น มีเวลาว่าง 15-30 นาที ก็สามารถหาซื้อต้นไม้ที่คุณต้องการได้ หรือจะไปเดินเล่น เดินดูต้นไม้ ดอกไม้สวยๆ ใบไม้สีเขียวๆ ก็มีความสุข สดชื่นได้ บรรยากาศแถวนี้ผู้คนไม่พลุกพล่านมากนัก สามารถเดินชมต้นไม้ได้สะดวก
การบริการลูกค้า
ประโยคเด็ดที่คุ้นหูคนทำธุรกิจเป็นอย่างดี ก็คือ “ลูกค้าคือพระเจ้า” เพราะไม่ว่าจะประกอบกิจการใดๆ ก็ต้องระลึกไว้เสมอว่าที่ธุรกิจของเราอยู่ได้นั้นก็เพราะว่ามีลูกค้า ทำให้การสื่อสารกับลูกค้าจึงถือเป็นเรื่องสำคัญ พยายามทำความเข้าใจว่าจริงๆ แล้วลูกค้าต้องการอะไร โดยเริ่มต้นจากคำถามง่ายๆ
“พี่ไม่เคยจู้จี้ลูกค้าเลย เพราะไม่ใช่ว่ามีร้านเราร้านเดียว ทุกอย่างอยู่ที่การบริการ ทำยังไงเราจะนำเงินออกจากกระเป๋าลูกค้าได้ และเราควรให้ลูกค้าเลือกอย่างสบายใจ เพราะเรื่องนี้ค่อนข้างจะละเอียดอ่อน ไม่ควรไปยืนกดดันลูกค้า นอกจากเขาต้องการคำแนะนำการบริการต่างๆ” คุณวัลย์กล่าว
ด้านตลาดของ ร้านต้นไม้
แม่ค้าร้านสวนไม้งามให้ข้อมูลว่าตลาดช่วงนี้เงียบ จะขายดีเป็นช่วงๆ ตามเทศกาล และประเพณีต่างๆ เช่น วันพิธีไหว้ครู คนมักนิยมซื้อต้นกล้วยไม้ ต้นเข็ม และต้นมะเขือ เป็นต้น
เธอบอกว่าปัจจุบันคนไม่นิยมตัดดอกแล้ว แต่ให้ทั้งต้น ผู้รับสามารถนำไปปลูกต่อได้ หรืออย่างวันวาเลนไทน์ เมื่อก่อนคนจะนิยมซื้อดอกกุหลาบให้กัน แต่ทุกวันนี้คนกำลังเริ่มหันมาซื้อกุหลาบแบบเป็นต้นให้กัน จะได้ปลูกเลี้ยงเก็บไว้ชื่นชมนานๆ นั่นเอง
การได้ทำธุรกิจที่เรารัก และเป็นเจ้าของ ได้เก็บเกี่ยวผลผลิตที่เราเป็นคนหว่าน ดูแลรดน้ำพรวนดินมาด้วยตัวเองเป็นเรื่องที่ดีจริงๆ แต่อย่าลืมอยู่กับความเป็นจริงให้มากๆ ด้วย มองโอกาสและความเสี่ยงด้วยใจที่เป็นกลาง อย่าให้ความฝันบดบังทุกสิ่งอย่างไปหมดนะครับ
ขอขอบคุณ คุณภิญญดาพัชญ์ รินทร์รัชพงศ์ ร้านสวนไม้งาม หลังอิมพีเรียลเวิล์ดสำโรง สมุทรปราการ โทร.08-2792-0548, 08-3917-7668
