ชะอม ยอดชะอม ผักเงินด่วน ขายกก.ละ 25-200 บาท แม่ค้ามารับถึงสวนไปส่งตลาด

การปลูกชะอม

ในสภาพเศรษฐกิจแบบนี้ทำให้ธุรกิจต่างๆ ขยายตัวได้ยาก บ้านเมืองแปรปรวน ไม่มีความมั่นคง ต่างคนต่างความคิด แก่งแย่งชิงดีในทุกๆ ด้าน ต้องอาศัยประสบการณ์การเรียนรู้ด้วยตัวเองจริงๆ ถึงจะสามารถดำเนินชีวิตอยู่ในสภาวะสังคมแบบปัจจุบันได้

ด้วยเหตุนี้มีเกษตรกรท่านหนึ่งที่เห็นความสำคัญของลูก จึงเลือกพืชที่สามารถทำเงินได้ไว มีใช้จ่ายวันต่อวัน เพื่อเป็นทุนในการเป็นค่าศึกษาเล่าเรียนให้กับลูก คุณประคำหยก เจริญยิ่ง เกษตรกรเจ้าของสวนชะอม เกิดจากแนวความคิดที่ว่าจะทำอย่างไรให้มีเงินหมุนเวียนใช้จ่ายได้ทุกวัน จึงมีแนวคิดปลูกพืชที่มีผลผลิตเร็ว ดูแลง่าย ต้นทุนต่ำ สุดท้ายมาลงตัวที่ ชะอม จากการปลูกพืชตัวนี้ทำให้มีเงินใช้หมุนเวียนภายในครอบครัว เพราะลูกของเขาอยู่ในวัยกำลังศึกษาเล่าเรียน ต้องมีค่าใช้จ่ายทุกวัน ค่าอาหาร ค่าเดินทาง ค่าเทอม ช่วยให้มีรายได้มาใช้จ่ายตรงนี้ได้บ้าง

ด้วยเหตุนี้สวนชะอมที่เกิดขึ้นมาในระยะเวลานานถึง 5 ปีนี้ จากเมื่อก่อนปลูกมะนาว แต่พอลูกเรียนสูงขึ้น การปลูกมะนาวใช้ต้นทุนสูง ให้ผลผลิตช้า ทำให้ต้องเปลี่ยนจากมะนาวมาเป็นผักอื่นๆ เช่น แตงกวา แต่ก็ต้องเปลี่ยนบ่อยๆ คือ มีการลงทุนบ่อยครั้ง เมื่อเปรียบเทียบกับ ชะอม แล้ว ลงทุนครั้งเดียวสามารถยืนระยะต้นได้นาน การลงทุนก็ต่ำกว่า ให้ผลผลิตดีและเร็วกว่าพืชชนิดอื่นๆ

การจำหน่ายชะอม

ชะอมเป็นผักที่มีเท่าไหร่ทางตลาดจะรับซื้อไว้หมด อยู่ที่เจ้าของสวนสามารถสร้างผลผลิตได้มากน้อยเพียงใด แต่ในช่วงที่มีผลผลิตน้อยๆ ก็อาศัยหลายๆ เจ้ารวมกัน และที่สำคัญเลยผลผลิตจะได้มาก ไม่มาก ขึ้นอยู่กับแรงงานที่ตัดเก็บเกี่ยวผลผลิต ราคาจ้างตัดอยู่ที่กิโลกรัมละ 10 บาท ขายกิโลกรัมละ 25 บาท เจ้าของสวนก็จะได้ 15 บาท ต่อกิโลกรัม

คุณประคำหยกเล่าว่า “ในช่วงนี้ถือว่าราคาชะอมถูกที่สุด คือ กิโลกรัมละ 25 บาท ในช่วงราคาแพงจะอยู่ช่วงหน้าหนาว เพราะชะอมจะมีผลผลิตน้อย ทำให้ราคาสูงถึงกิโลกรัมละ 200 บาท แต่ในหน้าร้อนราคาถูก แต่มีผลผลิตเก็บขายได้ตลอดจะดีกว่า หน้าหนาวราคาแพงก็จริง แต่ไม่ค่อยมีผลผลิตให้เก็บเกี่ยว เมื่อเปรียบเทียบกันแล้วฤดูร้อนจะมีรายได้ที่ดีกว่า

ด้านตลาดชะอม

การส่งขายเข้าตลาดจะมีแม่ค้ามารับถึงสวน เพียงแค่เก็บผลผลิตรอไว้ แม่ค้าที่มารับจะนำไปขายที่ตลาดคลองเตย โดยอาศัยขายพืชผักหลายๆ ชนิด รวมๆ กันไป อาศัยว่าชะอมเป็นพืชทำเงินได้ทุกวัน มีผลผลิตออกขายอยู่ตลอด จึงทำให้แม่ค้ามารับไปขาย รวมกับพืชผักชนิดอื่นๆ เพราะฉะนั้นแล้วเรื่องการตลาดของชะอมยังคงกว้างอยู่

อยู่ที่ว่าแรงงานที่เก็บเกี่ยวผลผลิตมีเพียงพอไหม เพราะผลผลิตมีเท่าไหร่ทางตลาดรับหมด ไม่ว่าจะฤดูกาลไหน ถ้าสามารถทำผลผลิตได้มากก็ส่งเข้าตลาดได้ไม่อั้น สำหรับในช่วงราคาปัจจุบันถือว่าต่ำที่สุด แต่เกษตรกรสวนชะอมบอกว่าเป็นราคาที่ถูก แต่อยู่ได้เพราะผลผลิตมีรายได้เรื่อยๆ ทำให้มีรายได้ไว้ใช้จ่ายหมุนเวียนวันต่อวัน

สภาพพื้นที่การปลูกชะอม

เตรียมพื้นที่โดยการชักเป็นร่องเหมือนร่องข้าวโพด นำกิ่งพันธุ์มาจากท่าข้าม ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีการปลูกชะอมอยู่จำนวนมาก กิ่งละ 4 บาท ลงปลูก 1,500 กิ่ง ในพื้นที่ 2 ไร่ 2 งาน และต้องวางระบบสปริงเกลอร์ให้เรียบร้อย เพื่อนำกิ่งพันธุ์มาชำ แล้วรอการเจริญเติบโต โดยจะมีการแตกปุ๋ย เรียกว่า “ปุ๋ยยอด” แล้วบำรุงด้วยปุ๋ย และฮอร์โมนทางใบ ระยะจากเริ่มปลูกจนถึงสามารถเก็บผลผลิตได้อยู่ที่ประมาณ 3 เดือน ขึ้นอยู่ที่การดูแลบำรุง

แต่เมื่อเริ่มแตกยอดแรกจะเรียกว่า “ยอดฝอย” ให้ตัดทิ้งไปก่อน สำหรับยอดแรกรอแตกยอดใหม่รอบสองประมาณ 15 วัน จึงสามารถเก็บ ยอดชะอม ได้ เป็นพืชที่ให้ผลผลิตในระยะที่สั้นได้ดี และเร็วกว่าพืชตัวอื่นๆ ทำให้มีเกษตรกรเล็งเห็นคุณสมบัติที่ดีของพืชชนิดนี้มาปรับใช้กับการประกอบอาชีพหาเช้ากินค่ำอย่างเกษตรกรได้อย่างลงตัว มีรายได้ดี มีระบบใช้จ่ายที่คล่องตัวมากขึ้น

วิธีปลูกและการจัดการดูแลชะอม

1. การเตรียมพื้นที่ : ไถพรวนเพื่อยกร่องเหมือนกับทำสวนทั่วไป เป็นการกำจัดวัชพืชไปในตัว เพื่อปรับสภาพความหนาแน่นของหน้าดิน ทำให้พืชเดินรากหาอาหารได้ง่ายมากขึ้น ช่วยในเรื่องการเจริญเติบโตได้ดีขึ้น
2. ระยะการปลูก : เป็นการช่วยให้จัดการเรื่องของทรงพุ่มให้สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ง่ายมากขึ้น เพราะพืชชนิดนี้เป็นพืชที่มีหนาม จะอันตรายต่อการเก็บเกี่ยวผลผลิต ระยะร่อง 4 ศอก ระยะห่างต้น 2 ศอก
3. การตัดแต่งกิ่ง : ช่วยควบคุมทรงพุ่มไม่ให้สูงเกินไป หรือใหญ่เกินไป เพื่อง่ายต่อการเก็บเกี่ยวผลผลิต และเป็นการทำให้แตกกิ่งก้านใหม่ๆ ขึ้นมา ผลผลิตก็เพิ่มขึ้นมาด้วย โดยจะมีการตัดแต่งกิ่งปีละครั้ง ช่วงหน้าฝนจะทำให้แตกกิ่งก้านได้ดี
4. การให้ปุ๋ย : ใช้ปุ๋ยยูเรียหว่านปีละครั้งในช่วงเริ่มปลูกแรกๆ ที่เริ่มมีปุ่มตา แล้วตามด้วยการฉีดฮอร์โมนทางใบ และเสริมปุ๋ยเกล็ด เพื่อบำรุงต้นเดือนละครั้ง
5. การให้น้ำ :ใช้ระบบสปริงเกลอร์ โดยการแบ่งเป็นโซนๆ โซนละ 2 ชั่วโมง จนชุ่มฉ่ำ การให้น้ำจะดูความชุ่มชื้นของดินเป็นเกณฑ์
6. โรค/แมลง : พืชชนิดนี้มีคุณสมบัติที่ดีในตัวอยู่แล้ว คือ ดูแลง่าย ไม่มีแมลงรบกวน ไม่มีเพลี้ย ส่วนมากจะมีแต่หนอนกิน ยอดชะอม  จะกำจัดโดยการฉีดยากำจัดหนอน ฉีดครั้งละ 400 ลิตร ถ้าไม่เจอหนอนก็จะไม่ฉีด

การเก็บเกี่ยวผลผลิตชะอม

เป็นพืชที่ให้ผลผลิตได้ไวอยู่แล้ว จึงมีการเก็บผลผลิตวันเว้นวัน แต่ระยะเก็บผลผลิตจะอยู่ที่ช่วงเช้ามืดประมาณ 04.00-09.00 น. เกินกว่านั้นจะร้อน ทำให้ชะอมเกิดการเน่าเสียที่บริเวณ ยอดชะอม และถ้าอากาศร้อน วางทับกันจะมีกลิ่นเหม็น เพราะฉะนั้นพืชชนิดนี้อากาศร้อนแล้วเก็บผลผลิตไม่ได้ ระยะยืนต้นของพืชชนิดนี้ เป็นพืชยืนต้นในระยะยาว ลงทุนปลูกครั้งเดียวเก็บผลผลิตได้หลายปี แต่คอยดูแลบำรุง ตัดกิ่ง ใส่ปุ๋ย ให้น้ำ อย่างสม่ำเสมอ ก็สามารถอยู่ได้เป็น 10 ปี

การเก็บเกี่ยวผลผลิตเป็นสิ่งจำเป็นและสำคัญกับคุณภาพของผลผลิต ต้องมีความรับผิดชอบ ตรงต่อเวลา เพื่อให้ได้ ชะอม ที่สด น่ารับประทาน ไม่เน่าเสีย ถือได้ว่าผลผลิตในฤดูร้อนนี้ ชะอม ให้ผลผลิตดี และอีกฤดูหนึ่ง คือ ฤดูฝน จะแตก ยอดชะอม ได้ดี ส่วนฤดูหนาวจะให้ผลผลิตที่ไม่ดี ไม่สวย ใบจะเหลืองง่าย ทำให้ผลผลิตไม่ได้คุณภาพ ขายออกสู่ตลาดก็ไม่ได้

ลักษณะเด่นของ ชะอม

พืชชนิดนี้บอกได้เลยว่าเหมาะกับคนที่มีต้นทุนน้อยหรือเพิ่งเริ่มทำเกษตรกรรม เพราะดูแลง่าย สามารถมีรายได้ไว้ใช้จ่ายวันต่อวันสบายๆ

ชะอม (Climbing Wattle, Acacia, Cha-om)

ชื่อวิทยาศาสตร์ Acacia pennata (L,) Willd

ชื่อท้องถิ่น เช่น ผักหละ (ภาคเหนือ), อม (ภาคใต้), ผักขา (ภาคอีสาน), พูซเด๊าะ (แม่ฮ่องสอน), โพซุยโดะ (กะเหรี่ยง) เป็นต้น

ผักชะอมมีถิ่นกำเนิดที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียใต้ เป็นไม้ขนาดย่อม จัดอยู่ในวงศ์ลำต้น และกิ่งก้าน จะมีหนามแหลม ลักษณะใบเป็นใบสีเขียวขนาดเล็ก มีก้านใบย่อยแตกออกมาจากแกนกลางใบ ลักษณะคล้ายใบกระถิน ใบอ่อนจะมีกลิ่น ใบย่อยจะหุบในเวลาเย็น และจะแผ่ออกรับแสงในเวลากลางวัน ส่วนดอกชะอมมีขนาดเล็กออกตามช่อใบ มีสีขาวนวล

ประโยชน์และคุณค่าทางโภชนาการของ ยอดชะอม

• วิตามินเอ 10066 IU
• วิตามินบี 1 0.05 มิลลิกรัม
• วิตามินบี 2 0.25 มิลลิกรัม
• วิตามินบี 3 1.5 มิลลิกรัม
• วิตามินซี 58 มิลลิกรัม
• พลังงาน 57 กิโลแคลอรี่
• เส้นใยอาหาร 5.7 กรัม
• ธาตุแคลเซียม 58 มิลลิกรัม
• ธาตุเหล็ก 4.1 มิลลิกรัม

ประโยชน์ของ ชะอม

1. ต่อต้านอนุมูลอิสระ เนื่องจากมีวิตามินเอสูง
2.  ยอดชะอม ช่วยลดอุณหภูมิในร่างกาย
3. มีสรรพคุณเป็นยาอายุวัฒนะ
4. ช่วยในการขับถ่าย ป้องกันโรคท้องผูก
5. รากของชะอมนำมาฝนกิน ช่วยแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ และขับลมในลำไส้
6. ช่วยบำรุงเส้นเอ็น
7. ช่วยแก้อาการลิ้นอักเสบ เป็นผื่นแดง
8. ช่วยฟื้นฟูผมแห้งเสีย แตกปลาย ด้วยสูตรชะอมหมักผม
9. สามารถนำมาทำเมนูอาหารได้หลายอย่าง เช่น แกงส้มชะอมไข่ ไข่ทอดชะอม แกงส้มชะอมกุ้ง เป็นต้น

จากผักรั้วสู่ผักธุรกิจที่มีคุณค่าในตัวของมัน ทำให้เกิดการปลูกเป็นธุรกิจ สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ซึ่ง ชะอม ก็เป็นผักที่หลายๆ ครัวเรือนนิยมรับประทานกัน ทั้งแบบสดจิ้มน้ำพริก ทั้งนำมาประกอบอาหารหลากหลายเมนู และยังมีความหอมชวนรับประทาน มีคุณประโยชน์ต่อร่างกายมากมาย

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณประคำหยก เจริญยิ่ง 86 ม.1 ต.กลัดหลวง อ.ท่ายาง จ.เพชรบุรี 76130 โทร.08-0021-1812