โกสน ไซส์ใหญ่ มิติใหม่ของงานจัดสวน

โกสน ไซส์ใหญ่ มิติใหม่ของงานจัดสวน

ชื่อวิทยาศาสตร์: Codiaeum variegatium (L.) Blume

ชื่อสามัญ: Croton, Variegated Laurel, Garden Croton

ชื่ออื่น: กรีกะสม กรีสาเก โกรต๋น (ทั่วไป)

วงศ์: EUPHORBIACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:

ไม้พุ่มทรงสูงขนาด 2-3 เมตร ที่มีลักษณะใบเรียงเวียนสลับใบเดี่ยว มีรูปทรงใบหลายแบบ เช่น กลม แถบยาว ทรงไข่แกมหอก ความกว้าง ยาว ของใบไม่แน่นอน โคนใบมีลักษณะแหลม ปลายใบแหลม ในบางครั้งตรงบริเวณเส้นกลางใบยื่น มีรยางค์แผ่เป็นใบเล็กๆ อีก 2 ใบ ขอบใบอาจเรียบหรือเว้า แผ่นใบอาจบิดเป็นเกลียว มีสีสันต่างๆ มากมาย ทั้งขาว, เหลือง, ส้ม, ชมพู, แดง, ม่วง และดำ

พอจะจินตนาการกันออกแล้วใช่ไมครับว่าลักษณะที่กล่าวมาทั้งหมดเป็นไม้ชนิดไหน ครับ “ โกสน ” ไม้ใบประดับธรรมดาที่มีคู่กับตลาดต้นไม้มาตลอด มีความน่าสนใจอย่างไร

วันนี้ทีมงานทีมงานไม้ดอกไม้ประดับจะพาไปรู้จักผู้ที่จะมาให้ความรู้และเล่าเรื่องราวที่น่าสนใจในช่วงเวลาที่มาคลุกคลีทำธุรกิจเกี่ยวกับไม้ชนิดนี้

คุณพิษณุ บุญกล่ำ เป็นผู้หนึ่งซึ่งมีความรักและชื่นชอบในโกสนเป็นอย่างมากผู้หนึ่ง เขาเล่าให้ฟังว่า โกสน ถือว่าเป็นไม้มงคล เชื่อกันว่าผู้ใดนำมาปลูกไว้ในบ้านจะอยู่เย็นเป็นสุข นิยมปลูกเลี้ยงเพื่อความเป็นสิริมงคลมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 และมีชื่อเสียงเป็นอย่างมากเมื่อ 60-70 ปีก่อน

นับเป็นไม้ใบมีสีในสีชนิดแรกๆ ที่ได้รับความนิยมในเมืองไทยเป็นที่รู้จักกันดีในหมู่นักเล่น โกสนที่รู้จักกันในบ้านเรา มีลักษณะใบและสีก็จะแตกต่างกันไป มองไปแล้วทำให้นึกถึงไม้ต่างประเทศบางชนิด เช่น “เมเปิ้ล” เป็นไม้ใบสีเช่นเดียวกัน แต่จะต่างกับโกสนก็คือ เมเปิ้ลจะมีสีแดงเฉพาะแค่ในช่วงฤดูหนาวเท่านั้น แต่ใบโกสนจะมีสีสันสวยงามตลอดปี

คุณพิษณุเล่าว่า เมื่อก่อนเขาจำหน่ายแต่ไม้แปลกไม้หายาก โดยจะเน้นไปทางบอนไซ ปาล์มประดับ หรือไม้หายากที่มีรูปทรงแปลกตา นอกจากนั้นยังมีไม้ที่มีรูปทรงคด งอ ที่ซื้อต้นตอเข้ามาแล้วมาดัดแปลงให้มีมูลค่าเพิ่มขึ้น เมื่อกลุ่มนักเล่นน้อยลงจึงหันมาจับไม้ตัวใหม่เช่น ปรง จันผา จันหอม แต่ปัจจุบันลูกค้ากลุ่มนี้น้อยลงจึงผันตัวเองมาเล่นไม้ในกลุ่มโกสนแต่ยังคงคอนเซ็ปท์เดิมคือ ขายความแปลก

วันนี้พิษณุเลือกเข้ามาจับโกสน และความแปลกที่เขาตั้งการขาย คือ โกสนไซส์ใหญ่ หน้าไม้ไม่ต่ำกว่า 4-5 นิ้วนั่นเอง การทำงานทุกอย่างมีปัญหาตามมาเป็นธรรมดาของชีวิตครับ หนทางไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบทุกครั้งไป คือ หาไม้ไม่ได้ตามคุณภาพและขนาดที่ต้องการ ต้องออกเดินทางไปแทบทุกจังหวัด ไปแต่ละครั้งไม่ต่ำกว่า 2-3 วัน ได้ไม้มาแค่ 1-2 ต้น เท่านั้น

บางครั้งก็เจอปัญหาที่แม้เงินทองก็ช่วยอะไรไม่ได้เพราะเจ้าของเค้าไม่ยอมขายให้ เนื่องจากรักต้นไม้ ดูแลผูกพันกันมานาน ก็ทำใจไม่ได้ที่จะขายออกไป

แปลกใจใช่ไหมครับว่าแค่ต้นโกสนที่รู้จักเห็นขายทั่วไป ทำไมถึงขนาดต้องออกเดินทางตระเวนหากัน… ถ้าเป็นไม้โกสนที่ใช้จัดสวนขนาดสูงแค่ 1-2 ฟุต ก็คงจะหาได้ไม่ยาก แต่ที่คุณพิษณุต้องการจนต้องออกเดินทางเสาะแสวงหา คือ ต้นโกสนขนาดใหญ่ ที่มีอายุไม่ต่ำกว่า 50-60 ปี ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางลำต้นประมาณ 4-5 นิ้ว

บางต้นจะมีอายุเป็น 100 ปี อย่างเช่น ต้นเข็มขาวโบราณอีก 1 ต้น ที่มีอยู่ในสวนขณะนี้ พี่พิษณุเล่าให้ฟังว่า ตนเองชื่นชอบในการออกตระเวนหาซื้อไม้หายากแบบที่ทั่วๆ ไปหาไม่ได้ง่ายนัก

อย่างบางคนจะเล่นพวกไม้ใบไม่มีดอก หรือถ้าเป็นไม้ที่มีดอกก็จะเห็นแต่ใบที่มีสีเขียว กว่าจะได้เป็นความสวยงามของดอกก็ต้องรอจนกว่าจะถึงฤดูกาลของมัน ซึ่งต่างจากโกสนไม้ที่ใบมีสีสันสวยงามให้เราได้พบเห็นตลอดทั้งปี

จากการที่คุณพิษณุเล็งเห็นถึงคุณค่าความงาม ขนาดและความหลากหลายของไม้ชนิดนี้ จึงเกิดความคิดจะใช้วิธีการเสียบยอดไปบนโกสนต้นตอที่มีขนาดใหญ่ด้วยยอดของไม้โกสนสายพันธุ์ใหม่หลากหลายชนิดเพื่อเพิ่มมูลค่า                 

โดยเริ่มจากการรวบรวมซื้อเฉพาะสายพันธุ์โกสนที่มีราคาแพงเข้ามา (ราคาสูงถึงคืบละ100-200 บาท) แต่พอได้นำมาทดลองทำจริงปรากฏว่าต้องประสบความล้มเหลวเนื่องจากเซลล์เนื้อเยื่อไม่เจริญประสานกัน เขาทดลองทำอยู่หลายครั้งจนต้องล้มพับโครงการไป สันนิษฐานได้ว่าอาจเกิดจากไม้ต้นตอที่นำมาใช้อายุมากเกินไป อีกทั้งเมื่อนำมาคำนวณต้นทุนกันแล้วเฉพาะราคากิ่งพันธุ์ที่นำมาเสียบยอด แค่ 100 ยอด ต้นทุนก็ปาไปหลักหมื่น ยังไม่รวมราคาไม้ต้นตอด้วยซ้ำ

หลังจากที่พี่พิษณุได้พับกระดานโครงการเสียบยอดกิ่งพันธุ์โกสนแปลกไป จึงได้ลองมาสังเกตและนั่งคิดทบทวนดูอีกครั้ง ทำให้เกิดสัจธรรมว่า ถึงแม้ไม้ที่มีอยู่จะเป็นต้นโกสนสายพันธุ์ดั้งเดิม แต่ด้วยความสวยงามจากสีสันและลักษณะเฉพาะตัวของแต่ละสายพันธุ์บวกกับขนาดลำต้นขนาดใหญ่ก็ดึงดูดความสนใจได้แล้ว

“เนื่องจากเราจะเน้นไปทางไม้ใหญ่ที่มีอายุมากเป็นหลัก ซึ่งพอลองทำตลาดดูก็ปรากฏว่าไปได้ไม่เลวเลยและก็ขายได้เรื่อยๆ” พิษณุว่าอย่างนั้น

ในเรื่องของราคาจะตั้งไว้ไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับขนาดของลำต้นจากที่เคยขายไปไม่นานนี้อยู่ที่ราคา 35,000 บาท ราคานี้ถ้าเทียบกับไม้ประดับหรือไม้จัดสวนชนิดอื่นถือว่าราคาถูกมาก เพราะถ้าเป็นไม้คุณภาพเดียวกันนี้ราคาจะขึ้นไปถึงหลายหมื่น บางต้นถึงหลักแสน หลักล้าน กันเลยทีเดียว

แต่คนส่วนใหญ่มักจะติดภาพที่ว่าโกสนตามท้องตลาดทั่วไปราคาขายแค่ไม่กี่สิบบาท แต่อย่าลืมว่าพวกนั้นเป็นไม้ขนาดสูงแค่ 1-2 ฟุต ที่นิยมนำมาใช้ในการจัดสวน ไม่ใช่ไม้ใหญ่อย่างที่พิษณุนำมาจำหน่าย

“เนื่องจากไม้ที่เรานำมาจำหน่ายเป็นไม้ที่มีอายุ ซึ่งหลายคนยังไม่ทราบว่าโกสนเป็นไม้ออกรากง่าย แต่โตช้ามาก แล้วถ้านำมาเทียบกับอายุ 50-60 ปี ของมัน กับราคาที่จ่ายไปถือว่าถูกมาก เฉลี่ยตกปีละไม่กี่สตางค์” เจ้าของร้านเปรียบเทียบราคาให้ฟังอย่างสมเหตุสมผล

นอกจากนั้นแล้วถ้านับตั้งแต่การเดินทางไปจัดหาไม้มาให้ก่อนจะส่งถึงมือลูกค้ายังมีค่าใช้จ่ายอีกมากพอสมควร ทั้งค่ารถ แรงงานคน ค่าไม้ค้ำยัน อีกเป็นหมื่น ที่ต้องจ่ายไปก่อน หักลบแล้วเหลือกำไรอยู่ในระดับหนึ่ง

อย่างต้นเข็มขาวต้นหนึ่ง ของคุณพิษณุ ทางทีมงานเราได้พบเห็นขณะที่ไปสัมภาษณ์มีขนาดที่ถือว่าใหญ่และจะไม่ได้พบเห็นง่ายๆ ได้ทั่วไปตามท้องถนน

คุณพิษณุบอกว่า ขนาดที่เขาเลี้ยงมา 30-40 ปี ลำต้นยังใหญ่ได้ไม่เท่าข้อมือเลย ฟังดังนั้นทีมงานถึงกับตะลึงงึงงันกับความอดทนของคนเลี้ยง ส่วนต้นโกสนก็เหมือนกัน ถ้ารุ่นที่เป็นไม้ใหญ่มากๆ อายุร่วม 100 ปี พลางชี้ให้ดูไม้บริเวณด้านหน้า ประเมินด้วยสายตาไม่น่าจะต่ำกว่า 20 ต้น ซึ่งล้วนแล้วแต่มีลูกค้าจองไว้เกือบทั้งหมด

พร้อมทั้งอธิบายถึงวิธีการดูแลซึ่งง่ายมาก แค่รดน้ำธรรมดาแบบต้นไม้ทั่วๆ ไป ยกเว้นไม้ที่เพิ่งขุดมาใหม่ ส่วนใหญ่จะขุดล้อมไว้ในหลุมก่อนประมาณ 2 สัปดาห์ แล้วค่อยยกออกมา ช่วงแรกให้ห่อขุยมะพร้าวแล้วรดน้ำ 3 ครั้ง/วัน เพราะโกสนเป็นไม้ที่ชอบน้ำ

 “ลองจินตนาการถึงตอนสมัยเด็กที่เรียนอยู่ชั้นประถมกันได้ คุณครูจะสั่งให้เราชำโกสนในขวดเพื่อให้รากงอกเจริญดีก่อนที่จะนำไปปลูกลงดิน เรายังต้องแช่น้ำไว้ในขวดตลอดเลย เหมือนกับการที่เรารดน้ำ 3 ครั้ง/วัน นั่นล่ะ ” พิษณุยกตัวอย่างให้ฟัง

ส่วนถ้าใครต้องการนำโกสนไปตกแต่งจัดสวนก็มีเคล็ดลับเล็กๆ น้อยๆ มาฝากกัน เช่น ถ้าบ้านใดปลูกไม้ใบเขียวไว้เป็นกลุ่มในบริเวณใดบริเวณหนึ่งของบ้าน ซึ่งอาจจะดูครึ้มในบริเวณนั้น แนะนำให้ลองเอาโกสนสายรุ้ง(ไหมสเปน) ใส่เข้าไปเพียงแค่ต้นเดียว บริเวณนั้นจะดูสว่างขึ้นมาทันที

ส่วนถ้าใครที่มีอยู่แล้วแต่ยังต้นเล็กอยู่อยากให้โตเร็วขึ้นลองสังเกตระยะออกดอก ให้บิดดอกทิ้งเสีย เนื่องจากอาหารในลำต้นจะถูกนำไปเลี้ยงช่อดอกทำให้ลำต้นไม่ค่อยเจริญเติบโตเท่าที่ควร ลองสังเกตกันให้ดี เนื่องจากดอกโกสนมีขนาดเล็ก โดยเฉพาะในไม้ที่เพิ่งขุดย้ายมาลงใหม่มักจะแทงช่อดอกเสมอ บางครั้งอาจจะเห็นหล่นเกลื่อนกลาดอยู่ตามพื้นมากมาย แต่ต้องสังเกตกันดีๆ

ส่วนใครที่เริ่มสนใจในไม้ชนิดนี้แล้วจริงๆ ในตอนนี้คุณพิษณุแนะนำให้ลองหาหนังสือตำราจากแหล่งหรือร้านหนังสือเฉพาะทางมาอ่านจะดีกว่าหาข้อมูลจากในเว็บไซต์ เนื่องจากโกสนเป็นไม้ที่มีความแตกต่างทางสายพันธุ์ มีมากกว่า 2,000 ชนิด บางทีข้อมูลที่มีในเว็บไซต์อาจจะไม่ครบทั้งหมด

ยกตัวอย่าง เช่น เกลียวทอง, สายรุ้ง, ยอดทอง, เจ้าเชียงราย, เจ้าเชียงแสน, อินเดียแดง, ไหมสเปน, กระบวยเงินกระบวยทอง, โบตั๋น, ตรีนิล, ตรีเพชร, ตะเพียนแก้ว, สาวเชียงใหม่ และ เกลียวแดง เป็นต้น ที่นักเล่นสมัยก่อนนิยมปลูกเป็นไม้มงคล

มาถึงตรงนี้เป็นยังไงกันบ้างครับ รู้สึกอยากลองเลี้ยง ลองเล่น กันขึ้นมาบ้างแล้วใช่ไหมครับ ถ้าใครกำลังรู้สึกอย่างนั้นและอยากหันไปเลือกทางเล่นแนวใหม่จากอะไรเดิมๆ เขียวๆ เปลี่ยนมาเป็นลวดลายสีสันบนใบแปลกตา ซึ่งน่าจะเป็นเสน่ห์ที่ทำให้คุณหลงใหลไปอีกนาน ท่านใดสนใจแวะเวียนผ่านมาเจอกันได้ที่ตลาดต้นไม้ธัญศิริครับ

ขอขอบคุณ

คุณพิษณุ บุญกล่ำ

ตลาดต้นไม้ธัญศิริ คลอง 6 ธัญบุรี จ.ปทุมธานี

เบอร์ติดต่อ 08-2332-0430

[wpdevart_like_box profile_id=”328462947197738″ connections=”show” width=”300″ height=”220″ header=”big” cover_photo=”show” locale=”th_TH”]